• 1 duży filet z dorsza (bez skóry i ości, ok. 500 g)
  • 2 cebule
  • ok. 500 g ziemniaków
  • 1 duża papryka
  • 2 pietruszki
  • ok. 500 g pomidorów (bez skóry)
  • 200 ml białego wytrawnego wina
  • łyżka masła
  • oliwa extra vergine
  • sól
  • pieprz
  • trochę świeżego koperku

Cataplana z dorszem.

Gotowanie w domu w stylu Algarve? Nic prostszego! Wystarczy zaopatrzyć się w autentyczną portugalską cataplanę.

Cataplana to charakterystyczne, zamykane na klipsy miedziane naczynie (uznawane za pierwowzór szybkowaru) przypominające muszlę, pękate UFO albo dwa nałożone na siebie i złączone zawiasami woki.

Dzięki możliwości szczelnego zamknięcia dwóch połówek naczynia, cataplana faktycznie działa jak szybkowar, przez co gotowana w niej potrawa zachowuje pełnię skondensowanego smaku i aromatu. W cataplanie można przyrządzić dosłownie każde jednogarnkowe danie, i choć używa się jej przede wszystkim do gotowania ryb i owoców morza, nic nie stoi na przeszkodzie, by użyć jej też do przygotowania mięsa albo wyłącznie warzyw.

Cataplana to również nazwa potrawy przyrządzanej w tym naczyniu (podobnie jak paella i paellera, czyli patelnia do smażenia paelli). Każdą cataplanę – także tę, na którą przepis znajdziesz poniżej – można przygotować nie tylko w cataplanie, ale także w zwykłym garnku lub rondlu, chociaż… liczy się autentyczność, a dodatkowo prawdziwa cataplana to fajny gadżet przywołujący najlepsze wspomnienia z portugalskich wakacji :-)

Cataplany można używać w różny sposób, np. nie tylko dusić w niej potrawy, ale też przed duszeniem podsmażać składniki. Na początek proponuję coś bardzo klasycznego, z podstawowych dla portugalskiej kuchni składników: obowiązkowych ziemniaków, pomidorów oraz dorsza. Nie dodaję portugalskiego solonego bacalhau, ponieważ w Polsce dostać go niełatwo, a po prostu filet z dorsza, podobnie jak w przepisie na inny portugalski klasyk – Bacalhau a Bras.

W przypadku duszenia dań w cataplanie obowiązują dwie podstawowe zasady: (1) składniki układa się warstwowo oraz (2) używa się bardzo niewiele płynu – zwykle wystarcza tylko trochę wina. Składniki mają gotować się we własnych sokach. Podobnie jak w szybkowarze, nie otwieraj pokrywy w trakcie, by sprawdzić stan zawartości przed upływem przewidzianego czasu duszenia. Nie znaczy to oczywiście, że nie można przedłużyć gotowania, jeżeli któryś ze składników okaże się niegotowy – w takim przypadku wystarczy zamknąć cataplanę i gotować dalej.

Dodatkowa techniczna uwaga: w typowej portugalskiej cataplanie ziemniaki mają najczęściej postać plasterków. Ja z rozpędu pociachałem je w niewielką kostkę, dzięki czemu mam pewność, że sprawdzi się każda forma ;-)

Zobacz też: Cataplana podawana w O Tonel w Tavirze.

Cataplana L_02

Cataplana L_10

PRZEPIS:

  1. W cataplanie ułóż kolejno warstwami – pokrojone pomidory i półtalarki cebuli, posiekaną pietruszkę, ziemniaki pokrojone w cienkie plasterki lub drobną kostkę i pokrojoną paprykę. Dopraw solą i pieprzem.
  2. Na wierzchu ułóż dorsza – filet może pozostać w całości albo trafić do cataplany pokrojony na 2-3 części (gotowy będzie dzielić się na cząstki pod naciskiem widelca).
  3. Dodaj masło, porządny chlust oliwy i wino.
  4. Zamknij cataplanę i gotuj 15-20 minut.
  5. Gotowe danie posyp koperkiem lub pietruszką.

Cataplana L_06

Cataplana L_01

Cataplana L_07