Wyspa São Jorge, Azory – co zobaczyć?

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Pozostałe wpisy o Azorach, zebrane w jednym miejscu, znajdziesz tu: AZORY

São Jorge

São Jorge to czwarta największa, a zarazem najaktywniejsza sejsmicznie wyspa w portugalskim archipelagu Azorów. Zamieszkuje ją około 8 000 ludzi (dwukrotnie więcej niż Graciosę) oraz 25 000 krów, dzięki którym São Jorge słynie między innymi z pysznych serów São Jorge, Lourais (ten jest subiektywnie najlepszy), Beira i Topo. Wyspa jest stworzona do trekkingu i hikingu, oferuje sporo spektakularnych i wymagających kondycyjnie szlaków, które najczęściej prowadzą z klifów do fajãs i z powrotem, a aura jest tu równie nieprzewidywalna jak na sąsiedniej wyspie Pico czy na Flores.

Sao Jorge to przepiękna, soczyście zielona wyspa pełna urokliwych bezludnych zakątków, a jednak z jakiegoś powodu nie omotała nas tak skutecznie, jak Pico czy Graciosa. Zarówno Pico, jak i Graciosa jako całość to niezwykłe oazy spokoju, w których od pierwszych sekund po opuszczeniu pokładu samolotu czy promu można zapomnieć o problemach świata, uwolnić umysł i w pełni odpocząć. A Sao Jorge, przez górzyste ukształtowanie terenu, majestatyczne strzeliste klify i liczne fajãs u ich podnóża jest trochę jak Madera – atlantycki raj, który z jednej strony zachwyca dziewiczą przyrodą, a z drugiej jest zbyt mały i ciasny, by pomieścić wszystkich chętnych. Trudniejsze trasy gwarantują wprawdzie na Sao Jorge zieloną pustkę i święty spokój (zwłaszcza przy podejściach), ale już turystycznie popularne i łatwo dostępne miejsca typu osiągalna samochodem Fajã dos Cubres z dużym parkingiem, z której z kolei jest rzut beretem piechotą po płaskim terenie do Fajã do Belo czy Fajã da Caldeira de Santo Cristo oznaczają mniejsze lub większe tłumy i jazgot, czyli to, czego na Azorach nie lubimy i nie szukamy. Trudno odmówić tej wyspie uroku, ale magia Azorów spowitych kojącą ciszą zbyt często gdzieś tu się rozmywa.

Wyspa São Jorge Azory

Kiedy zwiedzać wyspę São Jorge

Naszym zdaniem, najlepszym miesiącem na zwiedzanie każdej z wysp Azorów, w tym Sao Jorge, jest czerwiec. Odwiedzaliśmy Azory również w kwietniu i na początku lipca, ale czerwiec to co do zasady najlepsza pogoda przy wciąż umiarkowanej liczbie turystów, których wyraźnie przybywa w wakacyjne miesiące, tj. w lipcu i sierpniu.

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Jak dostać się na São Jorge

Na São Jorge można przylecieć samolotem Azores Airlines lub przypłynąć promem Atlânticoline. O lotach między Azorami przeczytasz w tym wpisie, a stawki na poszczególnych trasach promów pomiędzy wyspami sprawdzisz tutaj. Dostępność rejsów na poszczególnych trasach oznaczonych kolorami (Verde, Branca, Lilás, Laranja) jest uzależniona od pory roku. 

Jeżeli planujesz przewieźć promem samochód, pamiętaj, że warunkiem przewozu auta jest zakup oddzielnego biletu dla samochodu. Przy zakupie biletu trzeba podać markę i numer rejestracyjny auta (nie można nabyć biletu in blanco). Małe promy (np. takie jak między Pico i Faial) mieszczą nie więcej niż 4-6 aut, w zależności od ich rozmiaru (jeżeli na danym rejsie trafi się van, siłą rzeczy zmniejsza się pojemność strefy na samochody osobowe). Kierowcy aut mają pierwszeństwo przy boardingu i wjeżdżają na prom samochodem; pozostali pasażerowie przechodzą przez zwykłą bramkę promową. Największy plus podróży promem jest taki, że cały bagaż może pozostać w samochodzie, nie trzeba oddzielnie go odprawiać.

Przypłynęliśmy na São Jorge promem z Graciosy (w czerwcu rejsy realizowane są dwa razy w tygodniu) i już wiemy, dlaczego bilety na loty między tymi wyspami wyprzedają się tak szybko, a prom był tak pusty. Prom to w zasadzie promik, łupinka orzecha, która sunie przez Atlantyk przez 2,5 do 3 godzin, w zależności od pogody. Nawet przy spokojnym oceanie buja bardzo konkretnie, a super spostrzegawcza obsługa świetnie wyłapuje jednostki mniej odporne, spiesząc im z pomocą z plastikowymi workami. Następnym razem, bilety na trasie Graciosa – São Jorge kupimy w Azores Airlines na tyle wcześnie, by wpasowały się w grafik całej podróży po wyspach. Rejs promem między tymi dwiema wyspami to męka, której nie ma powodu doświadczać ponownie.

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Lokum na São Jorge

Na czas pobytu na São Jorge wynajęliśmy mały domek (a w zasadzie coś w rodzaju segmentu, o nazwie Magma) w Velas, jak zwykle via booking.com. Za Velas przemawiała bliskość portu promowego i restauracji oraz kameralny charakter miasteczka, który sugerował spokój. Świeżo wyremontowane lokum prezentowało bardzo dobry standard, ale już lokalizacja przy głównej drodze, która przecina Velas, okazała się dość uciążliwa. Wynajem domów wakacyjnych na innych wyspach, w bardziej odludnych miejscach, przyzwyczaił nas do tego, że jedyne, co ewentualnie słyszymy w nocy to szum fal i burzyki (szczególnie w czerwcu, w okresie wylęgu), a nie śmigające przez miasteczko od rana do późnej nocy samochody, zarówno turystów, jak i miejscowych.

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Samochód na São Jorge

Po wyspie poruszaliśmy się wynajętym na cały pobyt samochodem, za który zapłaciliśmy gotówką (130 EUR/dzień za miniaturowe autko pt. Fiat 500), bez blokowania kaucji na karcie kredytowej. Szczegółowe informacje na temat wynajmu aut na Azorach i lokalnych firm, z których usług korzystaliśmy na miejscu znajdziesz w tym wpisie. Liczba samochodów dostępnych na wyspie do wynajęcia jest odwrotnie proporcjonalna do liczby chętnych (czyli mocno ograniczona), dlatego rezerwacja z co najmniej 3-miesięcznym wyprzedzeniem, szczególnie w sezonie (czerwiec – wrzesień) to właściwie konieczność.

Wyspa São Jorge Azory

Ile dni na zwiedzanie São Jorge

Naszym zdaniem tydzień to minimum, szczególnie przy założeniu, że dni w całości przeznaczone na trasy piesze przeplatamy dniami odpoczynkowymi z lżejszymi planami zwiedzania. Górzysty charakter i kształt Sao Jorge (bagietka o długości około 55 km i szerokości 7 km) sprawia, że przemierzanie jej zajmuje sporo czasu – dotyczy to zarówno dojazdów do różnych punktów startowych szlaków na wyspie, jak i stromych zejść do fajãs i podejść z powrotem na klify. Jeżeli chcesz zwiedzić wyspę bez wielkiego pośpiechu i dotrzeć również tam, gdzie nie dojedziesz samochodem, a jednocześnie wieczorem planujesz odpocząć w tej czy innej restauracji (Gdzie jeść na Sao Jorge) albo po prostu w wynajętym domu, lepiej zaplanuj na Sao Jorge trochę więcej dni (bardziej 7-8 aniżeli 2-3). 

Co warto zobaczyć na Sao Jorge

Poniżej polecamy tylko te miejsca i trasy, do których sami dotarliśmy i które przeszliśmy w całości w obie strony. Kiedy wybieramy szlaki, nie tylko na Azorach, nie chodzimy na skróty, a robimy je od A do Z, co z jednej strony daje więcej satysfakcji, a z drugiej zajmuje więcej czasu, często uniemożliwiając tym samym “zaliczanie” flagowych atrakcji, takich jak np. półwysep Ponta dos Rosais na São Jorge, na który jeżdżą wszyscy, a nam akurat na ten punkt zabrakło czasu.

Szlaki na São Jorge 

Kiedy ktoś mówi Wam, że na São Jorge nie widział deszczu ani mgły, znaczy to, że nie zrobił na wyspie nic poza objazdem fajãs i punktów widokowych na wybrzeżu. Im bardziej w interior, tym ciekawiej. Słońce przebija się przez chmury na 5 sekund raz na kilka godzin i robi mega klimat. Trasy są puste, a widoki jak to we mgle: nieopisane. W górach chodzi o to, żeby wejść i zejść, tylko i aż. Jeżeli lubisz chodzić po górach, satysfakcja gwarantowana!

1. Trasa PR04SJO Pico do Pedro – Pico da Esperança – Fajã do Ouvidor i z powrotem to najpiękniejszy szlak na São Jorge na Azorach

Trasa PR04SJO od Pico do Pedro przez Pico da Esperança i kolejne picos (Carvão, Junça, Verde, Montoso, Morro Pelado, Pico Arieiro i Pico Pinheiro) do Fajã do Ouvidor i z powrotem to łącznie 35 km przepięknej trasy, która jest jednocześnie jednym z bardziej wymagających kondycyjnie szlaków São Jorge. Wiało, lało, rano wiatr był w miarę ciepły, w drodze powrotnej przeobraził się w lodowaty i przybrał na sile – dlatego na Azorach idąc w góry zawsze warto wypchać plecak dodatkowymi ciuchami, które dają cieplik i szybko schną na wietrze (dri-fit sprawdza się jak złoto). Ponad 1000 m różnicy wysokości, 10 godzin szczęścia, do auta dobiliśmy sztywni z zimna, ale szczęśliwi.

Trasa jest linearna, co oznacza, że do punktu wyjścia wracamy tą samą drogą. Szlak prowadzi wzdłuż pasma górskiego i obejmuje centralną część wyspy. Zaczyna się u podnóża Pico do Pedro, w pobliżu drogi EN3, przy której zostawiamy samochód na małym półdzikim parkingu. Idziemy przez Pico do Pedro i Pico da Esperança, który stanowi najwyższy punkt São Jorge (1053 m npm) do malowniczej Fajã do Ouvidor na północnym wybrzeżu; po drodze mijamy kilka spowitych mgłą jezior w kraterach. Najbardziej wymagającym fizycznie odcinkiem jest powrotne podejście z Fajã do Ouvidor do Pico do Pedro. W Fajã do Ouvidor znajduje się mała restauracja, w której przed drogą powrotną można coś zjeść i napić się w miarę pijalnej kawy. 

Choć trasa PR04SJO jest szlakiem pieszym, dostępny jest również wariant dla leniwych, starych i chorych: zarówno do Pico da Esperança, jak i do kilku kolejnych picos można dojechać samochodem. Ten wariant wybiera większość turystów.

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Poniżej: widok na Fajã do Ouvidor

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

2. Trasa PR01SJO Serra do Topo – Fajã da Caldeira de Santo Cristo – Fajã dos Cubres i z powrotem

Linearna trasa (o długości około 10 km w jedną stronę) startuje z często spowitej mgłą Serra do Topo (Eolic Park of Serra do Topo) w centralnej części wyspy, gdzie na niedużym parkingu zostawiamy samochód. Pustka na parkingu świadczy o tym, że niewiele osób decyduje się na przejście tego szlaku w obie strony. Z Serra do Topo schodzimy z klifu do malowniczej Fajã da Caldeira de Santo Cristo, mijając po drodze między innymi mały wodospad Cascata Pequena, do którego z głównego szlaku odbija krótka ścieżka. Z Caldeira de Santo Cristo przechodzimy z kolei lekką, wygodną, żwirową ścieżką przez Fajã do Belo do Fajã dos Cubres i kościoła Nossa Senhora de Lourdes na końcu szlaku (pomiędzy obydwiema fajas można bez problemu przejechać quadem, z czego korzystają lokalni mieszkańcy), po czym wracamy do Santo Cristo i robimy podejście do samochodu pozostawionego na Serra do Topo. Podejście jest dość wymagające, ale ludzikom z dobrą kondycją nie sprawi większego problemu. W drodze powrotnej na szlaku było tak pusto, że natknęliśmy się na dwa kozły, które towarzyszyły nam na odcinku kilkuset metrów, zanim uznały, że czas czmychnąć w zarośla. Zejście z klifu PR01SJO zajęło nam niespełna 3 godziny (ślisko + zdjęcia), podejście – 2 godziny. Cała trasa PR01SJO to jeden niekończący się punkt widokowy. Przy dobrej widoczności świetnie widać z niej między innymi Graciosę.

Ciekawostki: przybrzeżna laguna w Fajã da Caldeira de Santo Cristo słynie z uprawy małży, a w kawiarni, która działa w sezonie w Caldeira de Santo Cristo można kupić wielorybki wyrzeźbione z lawy. Są drogie (35 EUR), ale za to ładne. Jeden wrócił z nami do domu.

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

3. Fajã dos Vimes

Do Fajã dos Vimes można dotrzeć na kilka sposobów. Prowadzą tu dwa szlaki, tj. PR02SJO z Serra do Topo do Fajã dos Vimes oraz PR03SJO z Fajã de São João przez Lourais do Fajã dos Vimes, jak również utwardzona droga, którą możesz dojechać z płaskowyżu do Fajã dos Vimes samochodem. Każda fajã wygląda podobnie: z jednej strony strzelisty klif, strome skały i zieleń, a z drugiej granat Atlantyku. Więcej o Fajã dos Vimes, Café Nunes i jedynej na Azorach organicznej mikro plantacji arabiki, prowadzonej przez rodzinę Nunes w trzecim pokoleniu przeczytasz w tym wpisie.

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

4. Topo

Wioska Topo, położona na południowo-wschodnim krańcu São Jorge, to prawdopodobnie pierwsza osada na wyspie, założona w 1480 roku przez Willema Van der Haegena, znanego również jako Guilherme da Silveira/Guilherme Casmaca. Główne atrakcje turystyczne tej okolicy to latarnia morska Farol da Ponta do Topo oraz mała płaska wysepka Ilhéu do Topo o powierzchni około 20 ha, położona w niewielkiej odległości od wybrzeża, która jest chronionym obszarem lęgowym wielu gatunków ptactwa morskiego, w tym wspomnianego wyżej burzyka (Calonectris diomedea borealis).

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

5. Velas

Velas jest największym miasteczkiem portowym, a zarazem głównym ośrodkiem administracyjnym Sao Jorge. Jego główne atrakcje to senna marina Porto das Velas, przybrzeżny wulkan Morro Grande i sanktuarium Ermita de la Senhora do Livramento. W Velas działa też kilka restauracji. Sprawdź wpis: Gdzie zjeść na Sao Jorge?

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

Wyspa São Jorge Azory

cdn.

Wyspa São Jorge Azory