Adega da Graciosa

Adega da Graciosa – drugi najstarszy producent win na Azorach.

Graciosa – druga najmniejsza wysepka archipelagu, zjawiskowy rezerwat Biosfery Unesco i jedna z trzech apelacji Azorów (obok Pico i Biscoitos) – ma do zaoferowania kilka wyraziście wulkanicznych win produkowanych pod szyldem Adega da Graciosa. Spółdzielnia, której pełna nazwa brzmi Adega Cooperativa e Agrícola da Ilha Graciosa, powstała w roku 1962 i, póki co, jest jedynym działającym na tej wyspie skomercjalizowanym winiarskim przedsięwzięciem. Głównym enologiem Adegi jest Paulo Machado – jeden z ojców-założycieli Azores Wine Company, który po kilku latach postanowił jednak wystąpić ze spółki, a zaoszczędzony czas i energię zainwestować we własną markę Insula Vinus (Pico), pod którą robi rewelacyjne wina, oraz w rozwój równie znakomitej A Cerca dos Frades (również Pico), przy której współpracuje z jej właścicielem, Tito Silva.

Azorskie winiarstwo rozkwitło w drugiej połowie XVIII wieku wraz z intensyfikacją wymiany handlowej z portami w Brazylii i portugalskimi koloniami w Afryce i Azji, bonanza nie trwała jednak długo. W drugiej połowie XIX wieku niszczycielski atak filoksery spustoszył winnice Azorów, doprowadzając do gwałtownego upadku m.in. gospodarki Graciosy i emigracji jej ludności. Dopiero pod koniec lat ’50 ubiegłego stulecia, wraz z powstaniem Pico Wines na wyspie Pico, a chwilę później Adega Cooperativa na Graciosie, na archipelagu wznowiono komercyjną produkcję wina. Początkowo, w kooperatywie uprawiano wyłącznie odmiany białe (Verdelho i Arinto dos Açores), a w miarę rozwoju spółdzielni i potrzeb partnerów zaczęto przetwarzać również odmiany czerwone (w tym Isabella). Z czasem, Adega Graciosa przyjęła rolę lokalnego promotora nie tylko miejscowych win, ale również tradycyjnie uprawianych tu od pokoleń produktów rolnych, rozszerzając swój zakres działania o miejscowe organiczne uprawy melonów (Meloa da Graciosa, których jakość równa się jakości pysznych azorskich ananasów) i czosnku uprawianego na wyspie od XV wieku, oraz rzemieślniczą produkcję konfitur z lokalnych melonów i winogron. Wszystkie te produkty, od butelki wina po słoik domowego dżemu, powstają w ultra czystym i naturalnie zrównoważonym środowisku, ponieważ cała Graciosa i otaczający ją obszar morski od 2007 stanowi Rezerwat Biosfery Unesco.

Adega da Graciosa była pierwszym punktem zaplanowanego na 5 dni misternego planu zwiedzania wyspy. Nie zobaczyliśmy wszystkiego, ponieważ w takim czasie wszystkiego na Graciosie zobaczyć się nie da, ale poznaliśmy wyspę całkiem nieźle, a następnym razem nadrobimy zaległości. Zjawiliśmy się w spółdzielni dosłownie dwie godziny po przylocie z Terceiry (szybki meldunek w wakacyjnej chatce, walizy w kąt, odbiór auta i w drogę), a na miejscu okazało się, że na dobry początek kolejnej azorskiej przygody czeka nas całkiem rozbudowana degustacja lokalnych umilaczy życia. Przyjęła nas zarządzająca adegą Nélia Pereira, uosobienie serdeczności, optymizmu i wulkan energii, a przede wszystkim kopalnia wiedzy o Graciosie i innych wyspach Azorów.

Na Graciosie wpływ oceanu na terroir objawia się w szczególności wysokim zasoleniem wody i podłoża (wyższym niż na innych wyspach archipelagu z uwagi na charakterystyczne płaskie ukształtowanie terenu tej wyspy), umiarkowanymi opadami deszczu od wiosny do jesieni i łagodnymi temperaturami przez cały rok. Winorośle, podobnie jak na Pico i Terceirze, uprawiane są tu na surowym podłożu pochodzenia wulkanicznego. Rosną tuż nad Atlantykiem w tradycyjnych mozaikowych winnicach, w szczelinach bazaltowych skał, osłonięte typowymi dla winiarstwa Azorów bazaltowymi currais. Zadaniem currais jest chronić winorośl przed ostrym wiatrem i zasoleniem, ale też akumulować ciepło, które bazalt oddaje winorośli w chłodne noce. Wina, które tu powstają, mają sól w DNA.

Spróbowaliśmy czterech win, likieru Angelica oraz aguardente, czyli brandy z Graciosy, bez której życie na Azorach w jesienno-zimowych miesiącach z pewnością byłoby nieporównanie mniej znośne 🙂

Pedras Brancas Colheita Selecionada 2020

Pedras Brancas Colheita Selecionada to mieszanka dwu tradycyjnie azorskich szczepów, Verdelho (60%) i Arinto dos Açores (39%) z mikro domieszką Boal. Winifikacja w skrócie: ręczny selektywny zbiór dojrzałych owoców do małych skrzynek, delikatne wyciskanie całych gron (bez odszypułkowania), dekantacja po 24 godzinach sedymentacji, fermentacja w stali w kontrolowanej temperaturze i bez dodatku siarki, dojrzewanie przez 12 miesięcy w stalowych kadziach. Na etykiecie mały domowy osioł endemicznej dla wyspy rasy Burro Anão da Ilha da Graciosa, a co w kieliszku? Złoty kolor z zielonkawym odcieniem. Świeży, żywiołowy, czysty aromat białych i żółtych owoców z muśnięciem polnych kwiatów, jodu i soli morskiej. Podniebienie intensywne i złożone, super świeży cytrusowy atak, wyraziście mineralny i solankowy. Solidna struktura i dobrze zrównoważona kwasowość. Pedras Brancas Colheita to klasyczna azorska biel z charakterem, która nie ukrywa swojego wulkanicznego pochodzenia.

Pedras Brancas Reserva 2020

Pedras Brancas Reserva to ten sam kupaż Verdelho (60%) i Arinto dos Açores (39%) z mikro domieszką Boal w dojrzalszej wersji. Winifikacja w skrócie: ręczny selektywny zbiór dojrzałych owoców do małych skrzynek, miękkie tłoczenie całych kiści, dekantacja po 24 godzinach sedymentacji do poziomych kadzi fermentacyjnych ze stali nierdzewnej (50%) i 500-litrowych beczek z francuskiego dębu (50%). Fermentacja z bâtonnage w kontrolowanej temperaturze i bez dodatku siarki, dojrzewanie przez rok w kadziach ze stali nierdzewnej i kolejny rok w butelce przed wprowadzeniem na rynek. W kolorze jasno złote. Nos to czyste aromaty owoców tropikalnych, orzechów i przypraw z nutą jodyny. Podniebienie intensywne, pełne, a przy tym bardzo świeże i mineralne, z tłustym kremowym finiszem. Wyraziście słone nuty dodają winu głębi i złożoności. Wulkaniczna klasyka z Azorów. Stworzone do grillowanych i pieczonych ryb, owoców morza i wyrazistych serów, których na całych Azorach mamy pod dostatkiem.

Alma da Nossa Ilha Rosé 2019

Pierwsze Rosé z Graciosy, a zarazem drugie wino w serii Alma da Nossa Ilha (dosł. dusza naszej wyspy) powstało przez przypadek. Zbiory winogron w 2019 okazały się rekordowo wysokie, owoców zebrano o wiele więcej niż kooperatywa była w stanie przerobić, co w którymś momencie wymusiło zmianę podejścia w procesie przetwarzania. Część gron poddano krótszej niż zwykle maceracji, skórki uwolniły mniej barwnika i, w rezultacie, obok Alma da Nossa Ilha Tinto na półce stanęła całkowita nowość Adega da Graciosa: różowa Isabella. Alma da Nossa Ilha Rosé to ten sam field blend z przewagą Isabella, z którego powstaje Alma Tinto, tyle że krócej macerowany. Najbardziej zaskakuje fakt, że różowa Isabella to naprawdę przyjemne wino. Ma radosny łososiowy (czyli bardziej pomarańczowy niż różowy) kolor i przyjemny świeży aromat kwaskowatych czerwonych owoców, letniej kwitnącej łąki i owocowych cukierków. Czerwona porzeczka, brusznica, rabarbar, truskawka. W ustach nieskomplikowane, bezpośrednie i wyraziste, z dobrą kwasowością, lekko wysuszającą taniną i średnio trwałą końcówką. Bardzo pijalne, zwiewne i lekkie, stworzone do prostej lokalnej kuchni. Ser Ilha, owoce morza, ryby z grilla – każdy posiłek na Graciosie doskonale zgra się z tym nietuzinkowym pomarańczowym różem. Bezpretensjonalne, niezobowiązujące wino, idealne na lato.

Alma da Nossa Ilha Tinto 2019

Alma da Nossa Ilha, podstawowa czerwień Adegi, to ta sama mieszanka z pola z przewagą Isabella, z której powstaje Rosé. Isabella jest szczepem, z którego mieszkańcy Azorów od pokoleń wytwarzali domowe wino (niektórzy wciąż to robią). Wino ma wiśniowo-rubinowy kolor, jest tu sporo dojrzałego czerwonego owocu (porzeczki, maliny, wiśnie), trochę nut ziołowych, szczypta dymu, szczypta garbowanej skóry i wysoka kwasowość, która sprawia, że lokalsi uważają Ilha Tinto za trunek gastronomicznie uniwersalny. Lokalsi z Graciosy kupują Almę w wersji drinker friendly, tj. w 5-litrowych workach (nie kartonach!), po czym w domu przelewają zawartość do mini beczułek z nalewakiem i piją ze wszystkimi oraz do wszystkiego, od steków po owoce morza.

Pedras Brancas Angelica Vinho Licoroso

Angelica to nazwa regionalna określająca słodkie wino likierowe z Azorów. Angelica dos Açores dojrzewa w dębowych beczkach, ma złocistą barwę, apetyczny miodowo-orzechowy aromat z nutą cytrusów, a smakowo przypomina słodsze warianty dobrej jakości madery. Pełny, skoncentrowany smak, bakalie w karmelu na lekko cytrusowym tle. Moc 19,5%. Nelia, napełniając kieliszki, rozpromienia się mówiąc, że zimową porą nie ma nic lepszego niż miękka sofa, ciepły koc i przyjemnie rozgrzewający kieliszek Angeliki (19,5%).

Pedras Brancas Aguardente da Graciosa

Azorska brandy dojrzewa w dębie, co nadaje jej ciemnobursztynowy kolor i zapewnia intensywny złożony bukiet. W aromacie suszone owoce, orzechy i przyprawy. Na podniebieniu bogaty, pełny smak i długi rozgrzewający finisz. Mocna jak diabli, nie nasza bajka, wystarczy kieliszek by zapaść w zimowy sen 😀 Dziękujemy bardzo, do zobaczenia następnym razem!