Vulcão dos Capelinhos i Península do Capelo na wyspie Faial AZORY

Vulcão dos Capelinhos i Península do Capelo.

Poniżej: widok na Faial z Miradouro da Ribeira das Cabras

Ilha do Faial (Ilha Azul)

Faial, Flores i maleńka Corvo to prawdopodobnie najbardziej zielone wyspy w archipelagu Azorów. Faial znajduje się na zachodnim krańcu archipelagu centralnej grupy Azorów (Grupo Central do arquipélago dos Açores) i, choć kompaktowa, jest cudnie zróżnicowana. Z jednej strony dziko zielona z fajnymi pustymi szlakami, które zarastają gęstymi chaszczami z braku użytkowników, z drugiej pokryta wulkanicznym popiołem. Wyspa ma ledwie 173 km² powierzchni oraz średnio ok. 20 km długości i ok. 25 km szerokości. Jej najwyższy punkt stanowi wierzchołek Cabeço Gordo (1043 m npm). Stolicą Faial jest port Horta, a wyspę (wg danych za 2021 rok) zamieszkuje niespełna 15 000 osób. Położenie Faial po drugiej stronie cieśniny Canal do Faial o szerokości ok. 8 km sprawia, że przy dobrej pogodzie pięknie widać z niej sąsiednią wyspę Pico z górującym nad okolicą wulkanem Montanha do Pico, ale Faial ma również własną wulkaniczną atrakcję: Península do Capelo i Vulcão dos Capelinhos.

Jak dostać się na Faial?

Samolotem Azores Airlines z każdej innej wyspy Azorów (od Santa Maria po São Miguel) albo promem, który z sąsiedniej wyspy Pico płynie przez Canal do Faial niespełna pół godziny i jest jak wodny autobus (zobacz). Rejsy promowe z innych wysp, w zależności od odległości, trwają odpowiednio dłużej. My w czerwcu 2022 r. przypłynęliśmy na Faial promem z Pico na jeden dzień. Trasa z portu Madalena (Pico) do portu Horta (Faial) zajęła ledwie 25 minut. Bilet kosztował 3,50 EUR per capita w obie strony plus 35 EUR za transport w obie strony auta, które wynajęliśmy na Pico.

Co zobaczyć na Faial w pierwszej kolejności?

Szczególnie, kiedy wpadasz tu tylko na chwilę? Interesujących zakątków jest więcej niż wiele, a jednym z najbardziej spektakularnych jest bez wątpienia Península do Capelo na zachodnim wybrzeżu wyspy i magiczny księżycowy krajobraz pokryty czarnym jak smoła popiołem, ukształtowany przez ostatni wybuch monogenetycznego wulkanu Vulcão dos Capelinhos w latach 1957-1958.

Vulcão dos Capelinhos

W wyniku początkowo podwodnej erupcji Vulcão dos Capelinhos, rozpoczętej po 12 dniach trzęsień ziemi i trwającej od 27 września 1957 r. do 24 października 1958 r. powierzchnia Faial zwiększyła się o około 2,4 km². Największe eksplozje miały miejsce od maja do października 1958 r. Choć obyło się bez ofiar w ludziach, wulkan wyrządził na wyspie ogromne szkody, wywołał ponad 300 zjawisk sejsmicznych, zniszczył kilkaset domów w szczególności w parafiach Capelo oraz Praia do Norte i spowodował ewakuację 2000 osób. W wyniku erupcji wielu mieszkańców Faial straciło gospodarstwa i pola uprawne, a tym samym środki do życia i możliwości utrzymania się na wyspie. W bezpośredniej reakcji na te wydarzenia Kongres USA przyjął wówczas ustawę Azorean Refugee Act, która ułatwiła poszkodowanym emigrację do Stanów. Po trzynastu miesiącach aktywności, 25 października 1958 r. wulkan zasnął. Od czasu eksplozji Capelinhos w latach ‘50 ubiegłego stulecia wulkan śpi, ale to nie znaczy, że na Faial nic się nie dzieje. Vulcão dos Capelinhos jest częścią aktywnego szczelinowego kompleksu wulkanicznego, który powoduje zjawiska sejsmiczne i wulkaniczne. Ostatnie silne trzęsienie ziemi, które zniszczyło część wyspy, miało tu miejsce w roku 1988.

Vulcão dos Capelinhos stanowi część większego kompleksu wulkanicznego Capelo, który można uznać za najdalej wysunięty na zachód punkt Europy; w archipelagu Azorów znajdują się wprawdzie wyspy bardziej wysunięte na zachód (Corvo i Flores), ale leżą one już na Płycie Północnoamerykańskiej. Półwysep Capelo to wulkaniczne pasmo górskie, złożone z około 20 stożków wulkanicznych i pól lawowych, rozciągające się od Cabeço dos Trinta do wulkanu Capelinhos. Erupcja w latach 1672/73 i strumienie lawy, które dotarły do wybrzeża utworzyły nowy obszar Faial, nazwany ówcześnie Mistério da Praia do Norte. Pierwsi mieszkańcy Azorów nie potrafili wyjaśnić pochodzenia wydobywającej się na powierzchnię lawy, a erupcje wulkaniczne określali mianem “mistérios”. Península do Capelo oferuje kilka bardzo fajnych pieszych szlaków, w tym Capelo-Capelinhos (PRC1FAI – 5 km), Trilho dos Dez Vulcões (PR6FAI – 20 km) czy spacer po Parque Florestal do Capelo z jaskinią lawową w pakiecie. Po południu z okolic Vulcão dos Capelinhos znikają tłumy i autokary, a krajobraz robi się przepięknie pusty.

Faial jest tak niewielką i turystycznie przystępną wysepką, że w ciągu jednego dnia przypłynęliśmy tu promem z Pico z samego rana, wpadliśmy na kawę do Peter Café Sport, zrobiliśmy całkiem długi i bardzo fajnie zróżnicowany bezludny szlak PRC9FAI (Ribeirinha, ok. 9 km), który wypełnił nam większość dnia, objechaliśmy autem całą wyspę dookoła, przeszliśmy wszerz i wzdłuż magiczny wulkaniczny obszar Vulcão dos Capelinhos, zjedliśmy kolację w Principe i przed rejsem powrotnym na Pico przed godz. 23:00 zakończyliśmy dzień kieliszkami lajido, ponownie w Peter Café Sport. W tym roku (2023) planujemy spędzić na Faial więcej czasu, choć jak widać nawet jeden dzień na wyspie pozwala zdziałać całkiem sporo.

Poniżej: Farol da Ponta dos Capelinhos, czyli latarnia morska o wysokości ok. 20 metrów zbudowana w 1894 r. i oficjalnie uruchomiona w 1903 r. Po wybuchu wulkanu zniszczoną latarnię dezaktywowano. W 2008 r. w budynku przylegającym do latarni morskiej powstało Centro de Interpretação do Vulcão dos Capelinhos. Obszar erupcji jest obecnie klasyfikowany jako obszar chroniony o wysokim znaczeniu geologicznym i biologicznym oraz stanowi część europejskiej sieci Natura 2000.