Najpiękniejsze szlaki Madery, które przeszliśmy od A do Z w obie strony (6)

Najpiękniejsze szlaki Madery.

Madera to wyspa wulkaniczna, mało plażowa, a im dalej od wybrzeża, tym piękniejsza i bardziej zielona. Jest wyraźnie bardziej górzysta niż (również wulkaniczne) Azory, a przez to stworzona do górołazowania i innych outdoorowych przyjemności.

Dwa około dwu-/trzytygodniowe wypady na Maderę (czyli łącznie mniej więcej 5 tygodni) wystarczyły nam w zupełności, by przejść większość najciekawszych tras na wyspie. Dziś piszemy tylko o kilku najpiękniejszych (na inne też przyjdzie pora), z których dwie bardziej szczegółowo opisaliśmy już w oddzielnych wpisach. Pozostałym, w tym zwłaszcza Vereda da Encumeada i Vereda do Fanal, jak również kilku innym spoza tego zestawienia, też poświęcimy odrębne posty, ponieważ to autentyczne skarby Madery, które kodują się w pamięci na długo.

Upraszczając, można przyjąć, że kiedy szlak nazywa się vereda, jest bardziej wymagający kondycyjnie, a levadas (nawet te liczące więcej kilometrów) to raczej lekkie przebieżki dla tych, którzy nie lubią się męczyć.

Czytaj też: Madera – wszystko, co warto wiedzieć przed wyjazdem (informacje praktyczne)

Gdybyśmy mieli uszeregować subiektywnie najpiękniejsze szlaki Madery wedle stopnia malowniczości i ogólnej atrakcyjności, lista (na dziś) wyglądałaby tak:

Vereda da Encumeada
Vereda do Fanal, właściwie ex aequo z Tres Picos
Tres Picos, czyli trasa od Pico do Areeiro do Pico Ruivo i dalej do Achada do Teixeira
Vereda da Ponta de São Lourenço
Vereda do Larano
Levada dos Cedros

…choć taki ranking jest w gruncie rzeczy bez znaczenia, ponieważ kolejność faworytów zmienia się jak w kalejdoskopie, w zależności od tego, gdzie i o jakiej porze na Maderze się znajdziesz. Oglądając wschód słońca z Ponta de São Lourenço pomyślisz, że to absolutny TOP1, później przejdziesz cały Fanal w deszczu i zakochasz się w nim bez pamięci, a na koniec trafisz na magiczną mgłę w Dolinie Martwych Drzew na trasie z Areeiro do Ruivo, która zwykły górski krajobraz przeobraża w magiczną krainę. Gdyby jeszcze tylko zaludnienie Madery spadło do poziomu zaludnienia azorskiej Ilha do Pico, mała górzysta wyspa byłaby rajem na ziemi.

Najpiękniejsze szlaki Madery

Vereda da Encumeada – PR 1.3

Cała Vereda da Encumeada, czyli PR 1.3 w obie strony, obejmuje trasę od parkingu przy Achada do Teixeira przez Pico Ruivo do Encumeada i z powrotem (30 km). To subiektywnie najpiękniejszy trekking Madery, a obiektywnie najbardziej zróżnicowana i malownicza trasa na całej wyspie. Przełęcze, jaskinie, festiwal górskich kwiatów, 30 km szczęścia, czego chcieć więcej?

Przejście Vereda da Encumeada w jedną stronę nie jest wielkim wyzwaniem, ale w obie strony męczy już całkiem konkretnie. Naszym zdaniem to najbardziej wymagający kondycyjnie szlak Madery (PR1 w obie strony, czyli Areeiro-Ruivo-Achada do Teixeira – Areeiro to przy tym lekki spacerek) i czuliśmy to w kościach całkiem wyraźnie. Encumeada zmęczyła nas bardziej niż wejście na Montanha do Pico, co pewnie nie powinno dziwić o tyle, że w kraterze nocowaliśmy, więc choć warunki były raczej surowe mieliśmy kiedy odpocząć, a na końcu Encumeady zjedliśmy po batonie daktylowym, napiliśmy się wody i po 15 minutach oddechu ruszyliśmy z powrotem ku autku pozostawionemu na parkingu przy Achada do Teixeira.

Pogoda w pierwszej połowie maja 2022 była jak żyleta, większość szlaku w słońcu, choć mgła też nie zawiodła. Wracając weszliśmy jeszcze na prawie puste o tej porze Pico Ruivo (na szczycie, poza nami, były jeszcze tylko dwie inne osoby) obejrzeć zachód słońca. Wiało przeokrutnie, ale warto było zmarznąć. Magia!

Długość tam i z powrotem: ok. 30 km

Vereda do Fanal – PR 13

Laurisilva na płaskowyżu Paul da Serra na Maderze to największy zachowany las laurowy na świecie. Uważa się, że w 90% składa się z lasu pierwotnego, liczącego 20 mln lat. Mgła i deszcz tworzą tu absolutnie baśniową scenerię. Warto pamiętać, że nawet kiedy w okolicach Funchal czy na południowym wybrzeżu Madery jest ciepło (ok. 25+) i słonecznie, w magicznym lesie w tym samym czasie może być ledwie +6 czy +8 stopni C, gęsta mgła i mżawka.

Przejście Vereda do Fanal w całości, od A do Z, tam i z powrotem, jest niezwykłym doświadczeniem. To – znów subiektywnie – drugi najpiękniejszy szlak Madery, ex aequo z trasą Pico do Areeiro-Pico Ruivo, choć tu mamy całkiem inny klimat. Warto przejść veredę całą, bez szatkowania na krótkie odcinki (jest taka możliwość, na szlak można wejść w różnych miejscach). Widoki i ogólna atmosfera są po prostu bezcenne. Pogoda jest taka, jaka się trafi. Dwa razy mieliśmy tu mgłę gęstą jak mleko (w październiku i w maju), a raz pełne słońce, a na niebie wielki błękit (też w maju). Przy mglistej pogodzie chwilami można się zgubić, ale jeśli już gdzieś się gubić, to najlepiej w zielonym raju.

Z kolei w słońcu Fanal przeobraża się z magicznej prehistorycznej krainy w arboretum. We mgle gubisz się między pagórkami w poszukiwaniu szlaku i uciekasz przed krowami, które nie lubią ludzi ;-) a w pogodny dzień czujesz się tu jak w parku. Poniżej Fanal w wydaniu słonecznym.

Długość tam i z powrotem: ok. 26 km

Pico do Areeiro – Pico Ruivo – Achada do Teixeira – PR 1

Szlak z Pico do Areeiro na Pico Ruivo (zwany przez niektórych trasą Tres Picos – PR 1) oraz dalej do Achada do Teixeria (i z powrotem – PR 1.2), przy względnie dobrej pogodzie nie jest ani trudny, ani szczególnie wymagający, ale za to na pewno jest jednym z najpiękniejszych pieszych szlaków na wyspie. Dla nas był trochę jak przebieżka po Tatrach Wysokich, tyle że w wydaniu bardziej asekurowanym i mniej eksponowanym. Pełen opis trasy i solidną porcję zdjęć znajdziesz w tym wpisie.

Długość tam i z powrotem: ok. 20 km

Vereda da Ponta de São Lourenço – PR 8

Ponta de São Lourenço – jako częściowy rezerwat przyrody – wciąż stanowi magicznie surowy skrawek Madery, nietknięty pazerną łapą masowej turystyki. I oby ten stan przetrwał jak najdłużej.

Vereda da Ponta de São Lourenço, czyli ścieżka PR 8 wiodąca na kraniec wulkanicznego Półwyspu Św. Wawrzyńca – najdalej wysuniętego na wschód półwyspu Madery – nie jest szlakiem ani trudnym ani szczególnie forsownym, ale za to jednym z piękniejszych na wyspie. Znajdziesz tu spektakularne widoki, malownicze, strome klify wbite we wzburzony granat Atlantyku, półpustynny, bezdrzewny, porośnięty trawami krajobraz, wschody słońca jak z bajki, bogactwo endemicznej flory, niezliczone ilości dzikiego ptactwa ze stadami mew na czele, a do tego na horyzoncie Porto Santo na północy i Ilhas Desertas na południu. Promy na Porto Santo opływają São Lourenço, co daje jeszcze jedną perspektywę na Półwysep (a o tym, co robić na Porto Santo już niebawem). Pełen opis trasy i solidną porcję zdjęć znajdziesz w tym wpisie.

Długość tam i z powrotem: ok. 15 km (wracaliśmy naokoło).

Vereda do Larano

Vereda do Larano to ładny lekki szlak z Machico do Porto da Cruz. Internetowe opisy tej trasy, powiązane ze sprzedażą wycieczek na Larano (z przewodnikiem, a jakże) aż kipią od bzdur. Przykłady? Proszę bardzo:

„Od punktu widokowego (Boca do Risco) poziom trudności zdecydowanie wzrasta. Szlak prowadzi przez wzgórza z widokiem na rozległy Ocean Atlantycki, wąską ścieżką bez barierek ochronnych, dlatego polecany jest tylko doświadczonym turystom”,

„Trasa może powodować zawroty głowy”,

„Nie ma żadnych barier ochronnych od punktu widokowego Boca do Risco do Porto da Cruz. Zachowaj ostrożność przy pokonywaniu tego odcinka”.

A tymczasem, w praktyce trasa jest tak łatwa, że spacerują nią rodziny z małymi dziećmi i dziewczyny w sukienkach i tenisówkach. Barierki zamontowane są na każdym widocznie eksponowanym odcinku szlaku, a stan ich przerdzewienia świadczy o tym, że tkwią na swoim miejscu od lat. Szlak można porównać do płaskich odcinków Czerwonych Wierchów, tyle że z mniejszą ekspozycją. Nie ma tu żadnych powodów do stresu. Jeżeli postanowicie przejść Vereda do Larano od strony Machico, bez zejścia do Porto da Cruz, szlak okaże się tak krótki i szybki do przejścia, że można go zaplanować jako drugą trasę na koniec dnia, choćby po Ponta de São Lourenço. Z kolei zejście do Porto da Cruz i pieszy powrót tą samą drogą do Machico nada tej wycieczce nieco bardziej górskiego charakteru i dostarczy więcej satysfakcji. Tylko tak da się poczuć odrobinę różnicy wysokości. Przeszliśmy Vereda do Larano od Machico (tu zostawiliśmy samochód) do Porto da Cruz i z powrotem, z krótką przerwą (ok. półtorej godziny) na pyszny lunch w A Pipa w Porto da Cruz i choć dzień był pochmurny, a widoki przymglone, ogólny bilans wychodzi bardzo na plus. Do powtórzenia przy lepszej aurze.

Vereda do Larano to nie tylko ładny lekki szlak z pięknymi widokami, ale też – jak na wielu innych trasach na Maderze – wyjątkowej urody roślinność.

Długość tam i z powrotem: ok. 25 km

Levada dos Cedros (PR 14) i Ribeira da Janela

Soczyście zielona Levada dos Cedros (ok. 15 km w obie strony) i Ribeira da Janela (ok. 5,5 km w obie strony) to szlaki doskonałe na rozgrzewkę po przylocie. Cedros ma całkiem fajne zejście (w deszczu bywa ślisko, jak to w górach), które wracając staje się podejściem, dzięki czemu mamy inną perspektywę na okolicę.

Łącznie długość tam i z powrotem: ok. 20 km