Madera bez biura podróży – informacje praktyczne, gdzie zamieszkać, wynająć samochód i wszystko inne

Madera bez biura podróży – informacje praktyczne.

Czytaj też:

• Szlak na najwyższy szczyt Madery – z Pico do Areeiro na Pico Ruivo, do Achada do Teixeria (i z powrotem) – najpiękniejsza trasa na wyspie
• Gdzie jeść na Maderze – te restauracje sprawdziliśmy osobiście
• Vereda da Ponta de São Lourenço
• Dolina martwych drzew

Madera informacje praktyczne

Poniżej: strelicja

Wiosna przez cały rok

Madera, wyspa wiecznej wiosny i magicznych wschodów/zachodów słońca, to jedna z portugalskich wulkanicznych wysp na Atlantyku, największa i najgęściej zaludniona w archipelagu Madery, zaliczanym do Makaronezji (Wyspy Szczęśliwe). Do archipelagu Madery, poza samą Maderą należy też oddalona o 40 km wyspa Porto Santo i kilka pomniejszych wysepek. Archipelag stanowi drugi – obok Azorów – region autonomiczny Portugalii. W skrócie oznacza to tyle, że waluta na Maderze jest taka sama, jak w Portugalii (EUR), a komunikacja z mieszkańcami po angielsku w większości miejsc nie stanowi najmniejszego problemu. Mieszkańcy Madery są doskonale oswojeni z gatunkiem „turistas” i perfekcyjnie potrafią się sprzedać.

Madera to nie Azory. Ani nawet Azor.

Madera jest zdecydowanie mocniej zurbanizowana, z bardziej zaawansowaną infrastrukturą. Funchal – duże, zatłoczone miasto, pełne strzelistych hoteli – nijak nie przypomina kameralnej mieścinki, jaką w porównaniu z Funchal jest Ponta Delgada. Tak czy owak, wszystko zależy od tego, jak – czyli na co i skąd – spojrzymy. Funchal i generalnie wyspa z perspektywy oceanu (na przykład z pokładu promu płynącego z Madery na Porto Santo) w wielu miejscach wygląda koszmarnie (zamiast zieleni – biel budynków), ponieważ wybrzeże jest szczelnie zabudowane hotelami, których bywalcy bez względu na wszystko muszą widzieć Atlantyk z okna czy tarasu. Muszą i widzą. Co widać na wybrzeżu z perspektywy Atlantyku? To ich już nie obchodzi. Z kolei, jeżeli patrzysz z wyspy na Atlantyk, zachwycasz się, bo jak tu się nie zachwycać? Atlantyk to Atlantyk.

Madera jako całość nie jest w żaden sposób dzika, ale na szczęście wciąż ma w miarę dzikie “momenty”. Fanal we mgle jest miejscem magicznym. Ścieżka na Ponta de São Lourenço – tak samo. Szczególnie, jeżeli wyruszysz o świcie i zaplanujesz trasę tak, by z innymi ludzikami mijać się raczej z daleka. Szlak z Areeiro na Ruivo – relatywnie mało obłożony, szczególnie w drodze powrotnej z Ruivo do Areeiro – jest czymś na kształt prostego szlaku, jakie mamy w Tatrach Wysokich. Powiedzmy, że przypomina odcinek między Kasprowym a Świnicą, tyle że jeszcze mniej eksponowany, czyli nieeksponowany prawie wcale. A może nawet bliżej mu do Tatr Zachodnich i Czerwonych Wierchów? Przy dobrej pogodzie jest łatwy i przyjemny, trudno się tam pobrudzić. Nawet nieliczne tunele przygotowano tak, by można je było przejść wygodnie i bezawaryjnie. Bez czołgania się czy nawet schylania głowy. Azory na tym tle wydają się wciąż nietrzaśnięte pazerną łapą masowej turystyki, choć one też żyją przecież z przyjezdnych szukających rozrywek.

Na Maderze można znaleźć cudne miejsca, ale trzeba iść dalej, dłużej i wyżej, by pobyć sam na sam z naturą, przez co wyspa jest zupełnym przeciwieństwem Azorów. Z drugiej strony, solidna przewaga Madery nad Azorami polega na tym, że to Madera – nie Azory – ma subtropikalny klimat, a tym samym pewniejszą pogodę przez cały rok i zdecydowanie więcej słońca. Madera to wiosna/lato na wyciągnięcie ręki przez 12 miesięcy w roku, po które nie trzeba lecieć ani bardzo długo, ani bardzo daleko.

Jak zwiedzać Maderę

Na własną rękę. Mając samochód i mapę dotrzesz wszędzie tam, gdzie chcesz i o takiej porze, o jakiej chcesz. Ponta de São Lourenço najfajniejszy jest o wschodzie słońca, a Cabo Girão o zachodzie. Pogoda na szlaku Tres Picos zmienia się jak w kalejdoskopie (zrobiliśmy go 2 listopada 2021), dlatego warunki pogodowe o 6:00 czy 7:00 rano w żaden sposób nie przesądzają aury, która nadejdzie w południe czy wieczorem. Możesz spokojnie założyć, że jednego dnia trafisz tu na słońce, chmury, mgłę, a może nawet na deszcz.

Jeżeli:

• jesteś zapalonym górołazem, który nie ma alergii na deszcz i mgłę, 
• masz świadomość, że nie ma złej pogody, jest tylko złe ubranie,
• lubisz puste szlaki o świcie i przed zmrokiem, 
• lubisz rozmawiać z lokalsami i korzystać z ich rekomendacji,
• przyjmowanie cudzej perspektywy i zwiedzanie w grupie/pod dyktando to nie Twoja bajka,

nie daj sobie wmówić, że potrzebujesz przewodnika i zwiedzaj Maderę samodzielnie. Zielone szlaki wzdłuż lewad dla osób z przeciętną kondycją są typowo spacerowe – lekkie, łatwe i przyjemne. Jeżeli na co dzień chodzisz po górach, trasę Pico do Areeiro – Ninho da Manta – Pico das Torres – Pico Ruivo – Achada do Teixeira (czyli trochę rozszerzone Tres Picos, w obie strony) spokojnie przejdziesz na własną rękę, bez zbędnej asysty. Pamiętaj tylko o właściwych ciuchach i butach, zapasach wody oraz osłonie przed deszczem / słońcem, ponieważ w górach trzeba być przygotowanym na różne warianty.

Przewodnik powie Ci to samo, co setkom innych osób, które obsługuje na co dzień. Zawiezie Cię w te same miejsca, nakarmi w tych samych restauracjach, sprzeda ten sam harmonogram i własną perspektywę na wszystko, co wraz z nim zobaczysz. Jego ograniczenia staną się Twoimi ograniczeniami. Jeżeli tak lubisz – OK, ale jeżeli masz wątpliwości, zastanów się, na co lepiej wydać 100 EUR: na jednodniową “wycieczkę z paczki” czy na butelkę doskonałej madery (lub 2-4 butelki bardzo dobrej) albo na świetną kolację na koniec fajnego aktywnego dnia, który zaplanujesz sobie sam/-a od A do Z.

Wulkaniczny krajobraz – góry bardziej, plaże mniej

Madera to wyspa wulkaniczna, mało plażowa, im dalej od wybrzeża, tym piękniej i bardziej soczyście zielona, stworzona do hikingu i innych outdoorowych przyjemności. Szlaków jest sporo, choć za mało, by turyści rozproszyli się po nich na tyle, żeby nie spotykać w trasie innych ludzi (na Azorach to nie tylko możliwe, ale wręcz standardowe – bardziej tłoczne są tylko popularne punkty, a robiąc dłuższe 25-30 km wyprawy przez wiele godzin możesz nie spotkać nikogo).

Wulkaniczna Madera jest bardziej górzysta niż (również wulkaniczne) Azory. W porównaniu z Azorami, podjazdy są tu wyraźnie bardziej strome, co chwilami może stanowić wyzwanie dla samochodu. Kierowca z wieloletnim stażem poradzi sobie bez problemu, ale mniej oswojeni z trudniejszymi warunkami czy stromiznami na drodze to klasyczne zawalidrogi, które miejscami utrudniają sprawne przemieszczanie się po wyspie.

Jeżeli chcesz plażować na złotym piasku, wybierz się na Porto Santo (prom z Madery / samolot z każdego innego miejsca). Ta mała wysepka z piękną blisko 10-kilometrową plażą to synonim resetu i chilloutu. Popłynęliśmy tam na jeden dzień, a i tak czuliśmy się jak na wakacjach od wakacji.

Poniżej: zachód słońca na Porto Santo i przystanek w Pé na Água Restaurante

Gdzie zamieszkać

To zależy, czego szukasz – miejskich atrakcji czy świętego spokoju. Madera jest niewielką wyspą. Jeżeli wynajmiemy samochód – a bez własnego auta poruszanie się po wyspie nie ma większego sensu – przemieszczanie się z jednego krańca Madery na drugi zajmuje bardzo niewiele czasu. Na tak małej powierzchni zamieszkać można wszędzie; nieważne, skąd wyruszymy, i tak szybko dotrzemy do dowolnego celu.

Funchal, poza urokliwą starą cząstką miasta i przyjemnymi momentami, jest naszym zdaniem mało atrakcyjne. Wielkie, zatłoczone, głośne, pełne hoteli i turystów. Z drugiej strony, miasto ma Mercado dos Lavradores, port, z którego odpływają promy na Porto Santo i świetne restauracje, dlatego nie zamieszkaliśmy w samym Funchal, ale w jego pobliżu, by mieć do tego wszystkiego łatwy i szybki dostęp, a jednocześnie słyszeć szum drzew bananowych za oknem.

Przylecieliśmy tu głównie dla gór i levadas, ale też po to, by wieczorem, po powrocie ze szlaku bez problemu móc pójść na fajną kolację, napić się dobrego wina i niekoniecznie odwiedzać dzień w dzień ten sam lokal. Wynajęliśmy dwupoziomowe mieszkanie w małym domku na obrzeżach Funchal (dzielnica Santo Antonio), który znajduje się 7 km od centrum miasta. Domek na górce otacza plantacja bananowców. Mieliśmy tu ciszę, spokój, miejsce parkingowe i ładny widok na ocean, a w pobliżu (1 km od domu) centrum handlowe Madeira Shopping z dobrze zaopatrzonym supermarketem, czynne do późnych godzin nocnych. Tylko jednej nocy nie dał nam zasnąć mieszkający po sąsiedzku pies, a poza tym przez cały pobyt spaliśmy jak dzieci.

Btw, domki i mieszkania do wynajęcia objęte oficjalnym portugalskim rejestrem oznaczone są tabliczką Alojamento Local (AL).

Gdzie wynająć samochód

Opcji wypożyczenia samochodów na Maderze jest wiele, a warunki wynajmu – jak wszędzie – bardzo różne. Najkorzystniej jest wziąć auto w małej lokalnej firmie, z pełnym ubezpieczeniem i bez płatności z góry. My wzięliśmy auto (Renault Clio) ze zdjęcia poniżej na 10 dni w firmie CARXOP, poleconą przez Oscara i Joanę, którzy wynajęli nam chatkę.

Warunki wypożyczenia: bez karty kredytowej, bez kaucji, bez cyrku, z akceptem dla 2 kierowców, z pełnym ubezpieczeniem, płatność gotówką z góry, przy odbiorze samochodu. Dostawa pod same drzwi, bezkontaktowy zwrot na lotnisku – zostawiasz auto na parkingu i tyle. Koszt wynajmu – 50 EUR/dzień. Odbiór i zwrot na lotnisku jest dodatkowo płatny – 20 EUR za każde zdarzenie (razem 40 EUR, my płaciliśmy tylko za zwrot samochodu na lotnisku). GPS w cenie. Transakcja totalnie bezproblemowa: auto podstawione pod dom punktualnie co do minuty, miły człowiek, umowa, kluczyki, uścisk dłoni, uśmiech, do widzenia. Cena benzyny w październiku/listopadzie 2021: 1,8 EUR/litr (95).

Jeżeli zależy Ci na dobrych warunkach najmu auta i jako takim wyborze, wynajmij je odpowiednio wcześniej, nawet 2-3 miesiące przed wyjazdem. Madera jest mała i zajechana przez turystów – wszędzie jest ich za dużo, szczególnie w sezonie, więc to samo dotyczy wypożyczalni aut, popyt przewyższa podaż.

Nie polecamy przemieszczania się po wyspie komunikacją miejską (autobusem), ponieważ ćwiczyliśmy to kiedyś na Sardynii i wniosek jest jeden: taka strategia na dłuższą metę jest tylko stratą czasu i drogą przez mękę. Nie po to leci się na Maderę, żeby tkwić na przystankach.

Mapy i GPS

Wynajęte auto ma wbudowany GPS, który działa całkiem nieźle, a kiedy ma kryzys można ratować się Google maps. Zasięg LTE przeważnie jest, chyba że przez większe zachmurzenie albo wiatr akurat nie ma ;-) Podobnie jak na Azorach, iPad doprowadzał nas w każde miejsce, które przekraczało możliwości GPS. I przeważnie łapał zasięg także tam, gdzie iPhone’y nie dawały rady. Najlepsze rozwiązanie to zakup klasycznej mapy, która „działa” offline. Naszą mapę kupiliśmy w butiku z pamiątkami na parterze Mercado dos Lavradores (6 EUR).

Rozmowy telefoniczne i Internet w roamingu rozliczane są tak samo, jak w UE. Korzystnie. Przy dobrym pakiecie LTE, można używać smartfona/ipada tak samo, jak w każdym innym unijnym kraju. Na luzie. Nawigacja z Google maps sprawdza się bardzo dobrze.

Drogi

Są :-) Wyspa jest kompaktowa, a mieszkańców i turystów sporo, więc główne trasy w ciągu dnia są raczej zatłoczone; z kolei bladym świtem i wieczorami jest przyjemnie pusto. Lokalsi jeżdżą szybko, bywa, że trochę arogancko, ale jeżeli mieszkasz na stałe w Polsce, szybko się do tego przyzwyczaisz ;-) Najprzyjemniej jeździło się nam po płaskowyżu Paul da Serra, zwłaszcza w deszczu.

Parkowanie

Parkowanie przy punktach startowych szlaków jest bezpłatne. Z kolei w Funchal samochód zostawialiśmy zawsze w tym samym miejscu – na parkingu „Cristiano” (Parque Praça CR7) w samym centrum, przy porcie, czynnym od 6:00. To wygodna lokalizacja i gwarancja miejsca parkingowego w bezpiecznym miejscu. Parking jest na tyle przestronny, że nawet przy sporym obłożeniu zawsze są wolne miejsca. Tu możesz podejrzeć CENNIK wg stanu na październik/listopad 2021. Parkowanie w innych częściach Madery również nie sprawia żadnych problemów. Bezpłatne parkingi są wszędzie tam, gdzie być powinny.

Zakupy

Dobrej jakości produkty spożywcze (warzywa, owoce, portugalskie sery – głównie z Azorów) kupisz:

• na Mercado dos Lavradores
• we frutariach (warzywniakach) w Funchal i innych miasteczkach (polecamy np. Frutaria Seminário przy Rua do Seminário 16 nieopodal Mercado dos Lavradores, mają fajny wybór bananów różnych odmian)
• w supermarkecie w centrum handlowym Madeira Shopping (dobry wybór win z Douro i Alentejo, trochę z Madery, warzywa, owoce, sery z Azorów)

Madeiras i inne lokalne wina kupuj bezpośrednio u producentów – Barbeiro, D’Oliveiras, Blandy’s, Justino’s. Każdy z wymienionych producentów (poza Justino’s, który jest z kolei dostępny m.in. na lotnisku w Lizbonie w dobrych cenach) ma własny doskonale zaopatrzony winny butik. D’Oliveiras, Blandy’s – w centrum Funchal, a Vinhos Barbeito – w Câmara de Lobos. Dla porównania, wysokiej jakości madery w winnym butiku na Mercado dos Lavradores kosztują nawet o 50+ EUR więcej na butelce. Takie marże są może do przyjęcia dla niemieckich emerytów, dla nas na pewno nie.

Pogoda i kiedy lecieć

Subtropikalny klimat Madery sprawia, że na pogodę trudno tu narzekać. Praktycznie nigdy nie jest zimno w polskim rozumieniu tego słowa. Zima i wiosna są chłodniejsze i trochę bardziej deszczowe, ale generalnie o każdej porze roku jest przyjemnie. W skali roku 60% dni jest tu słonecznych, a z drugiej strony pada na tyle często, że wyspa czaruje intensywną zielenią i cudnie różnorodną roślinnością. Ostatnimi czasy aura w wielu miejscach globu jest coraz mniej przewidywalna, ale co do zasady na Maderze praktycznie nie pada od czerwca do września, a najwięcej dni deszczowych może zdarzyć się w listopadzie, marcu i kwietniu. Pod koniec października i na początku listopada 2021 było słonecznie i gorąco, a pochmurny dzień ze stalowym niebem trafił nam się tylko jeden, w ostatnim dniu pobytu (7 listopada).

Ze względu na górzystą topografię Madera jest pełna zróżnicowanych mikroklimatów. Różnice wysokości sprawiają, że od zimy do wiosny na Ruivo czy Areeiro może pojawić się śnieg (podobnie jak na Pico na Azorach), ale do linii bananowej temperatura nie spada poniżej 20 ºC w ciągu dnia (a średnia temperatura dobowa raczej nie spada poniżej 15-17 ºC). Zatoka Funchal i generalnie południowe wybrzeże to słoneczna niecka, dlatego wiele hoteli ulokowanych jest właśnie w tej części wyspy.

Część lokalsów (w tym nasz host) sugeruje, by przed wyjściem w trasę sprawdzać pogodę via webcams, które są rozmieszczone w różnych punktach wyspy, ale jest to zupełnie pozbawione sensu. Chyba, że ktoś szuka pretekstu, żeby w góry nie pójść ;-)

Pogoda w górach zmienia się jak w kalejdoskopie, mgłę i chmury wiatr może nawiać/przewiać wiele razy w ciągu dnia. Przykładowo, idąc od Pico do Areeiro do Pico Ruivo i z powrotem (start o świcie, powrót po południu) rano mieliśmy trochę chmur, chwilę później piękne słońce i błękitne niebo, później znów trochę mgły i chmur, za Ruivo przez chwilę pełną mgłę i ciężkie wilgotne powietrze na granicy mżawki, a wracając znów pełne słońce i na koniec magiczny zachód słońca oglądany z Areeiro. Kiedy w dolinach jest słońce, na Paul da Serra może padać deszcz. Najzimniej w ciągu dnia było chyba w Canico (Santa Cruz), kiedy pojechaliśmy z wizytą do Justino’s – co najmniej o kilka stopni mniej niż w Funchal.

Zawsze warto pamiętać, że na Maderze, podobnie jak w kontynentalnej Portugalii (Porto, Lizbona) może się zdarzyć, że w grudniu, lutym czy marcu pogoda będzie lepsza niż w lipcu. Bliskość Atlantyku daje gwarancję jednego – niepewności prognoz i kapryśnej pogody. Z tego względu żmudne kalkulacje proporcji dni słonecznych do deszczowych nie mają aż takiego znaczenia. Decydując się na wyjazd w konkretnym terminie można oprzeć się ewentualnie na ogólnym założeniu, że pora letnia to większa gwarancja słońca i bezwietrznej aury, ale na tym koniec.

Loty na Maderę

Na Maderę lata wiele linii, o różnym standardzie, z przesiadkami i bez. Każdy lata, jak i skąd chce, więc nie będziemy polecać żadnej konkretnej linii. My lecieliśmy na Maderę via TAP Portugal z Warszawy, z przesiadką w Lizbonie, ponieważ do Portugalii najczęściej latamy z TAP. Czasem – zwłaszcza w pandemii – Lufthansą, która w 2020 i 2021 miała znacznie lepiej zorganizowaną i bardziej stabilną siatkę lotów, a TAP nieustannie zmieniał daty, a nawet odwoływał loty.

Przy lotach międzykontynentalnych (a lot TAP z Polski na Maderę jest tak kwalifikowany) linia dodatkowo oferuje stopover. To usługa polegająca na tym, że w ramach jednego biletu z miejsca A do B (w tym przypadku Warszawa – Funchal) można zrobić sobie przerwę w podróży, czyli przystanek w Lizbonie lub Porto (do wyboru) i spędzić tam do 5 dni, po czym kontynuować lot do miejsca docelowego. Nie korzystamy z tego, ponieważ obydwa miasta znamy, ale dla niektórych może być to opcja warta rozważenia. Poza tym, są jeszcze m.in. loty czarterowe z biur podróży oraz tanie linie. Wszystko możesz wygooglać między innymi w Google flights lub gdziekolwiek indziej.

Lądowanie na Maderze: zobacz.

Taksówki

Taksówka z lotniska do wynajętego domu w Santo Antonio w Funchal (przejazd po północy z uwagi na reklamację opóźnionego bagażu) kosztowała nas 30 EUR (odległość z lotniska w Santa Cruz – ok. 25 km).

Strefa czasowa

Standardowa strefa czasowa Madery to GMT w okresie obowiązywania w Europie czasu zimowego, oraz GMT+1 (UTC +1) w okresie obowiązywania czasu letniego, czyli od kwietnia do października. Oznacza to, że na Maderze względem polskiej strefy czasowej (GMT w zimie, GMT+1 latem) przestawiamy zegarki o 1 godzinę do tyłu.

Schengen, czyli bez paszportu

Madera to Portugalia (autonomiczne terytorium z własną administracją), co oznacza, że wyspa należy do strefy Schengen. Tym samym, w podróż możesz ruszyć bez paszportu, z dowodem osobistym, pod warunkiem, że nie masz przesiadki poza UE, np. w Zurychu czy Genewie. Bywa, że TAP czy Lufthansa mają przesiadki w Szwajcarii.

Komunikacja po angielsku

Komunikacja po angielsku w większości miejsc nie stanowi najmniejszego problemu.

Bezpieczeństwo i porządek

Na Maderze jest bezpiecznie i raczej czysto, a za ewentualny bajzel na szlakach odpowiadają – tu nie ma zaskoczenia – turyści. Któż by inny (!) Publiczne toalety, np. przy punktach startowych szlaków czy w schroniskach (Pico Ruivo, Pico Areeiro) są w dobrym stanie, choć na Azorach jest pod tym względem lepiej (tam nigdy nie trafiliśmy na brak czegokolwiek – wszędzie było mydło, woda, papier toaletowy, ręczniki). Tak czy owak, na Maderze jest proporcjonalnie znacznie więcej turystów na mniejszej powierzchni, przez co może być trudniej zadbać o szczegóły.

tbc.