Gorizia – tam gdzie Słowenia spotyka się z Włochami

Gorizia – tam gdzie Słowenia spotyka się z Włochami.

Gorizia

Osłonięta z trzech stron górami Gorizia (Gorycja) to miasto i gmina w regionie Friuli Venezia-Giulia, położone na jego wschodnim krańcu, a zarazem „stolica” jednej ze 107 prowincji Włoch.

Pierwsze skojarzenie po przyjeździe do miasta? Gorycja jest trochę jak Wiedeń.

Prowincja Gorizia od dawien dawna stanowi fascynujący tygiel kultur. Graniczy ze Słowenią i Adriatykiem, obejmuje zróżnicowane krajobrazy, kryje szereg historycznych, architektonicznych i artystycznych znamion wpływów kultury łacińskiej, germańskiej i słowiańskiej. Po II wojnie światowej, na mocy Traktatu paryskiego, zawartego w 1947 roku pomiędzy koalicją antyhitlerowską a sojusznikami III Rzeszy, w 1948 r. miasto podzielono na dwie części, granicę między Włochami a ówczesną Jugosławią prowadząc tak, że większość Gorycji znalazła się w obrębie Włoch, natomiast jej najmniej atrakcyjne i praktycznie opustoszałe wschodnie peryferie przypadły Jugosławii. W tym samym roku po (obecnie) słoweńskiej stronie granicy utworzono najmłodsze słoweńskie miasto – Nova Gorica.

Dziś Gorizia i Nova Gorica to miasta siostrzane. Wraz z przystąpieniem Słowenii do UE dzieląca je granica straciła na znaczeniu. Formalnie wciąż istnieje, ale dziś jest nieporównanie bardziej umowna niż kiedykolwiek wcześniej. I do tego stopnia nieodczuwalna, a przemierzając miasto można nawet nie zauważyć, że przeszło się na słoweńską stronę miasta. Granicznych restrykcji brak. Współczesna Gorycja i Nova Gorica koegzystują jak jedno miasto; fakt, że graniczne, to tylko mało istotny szczegół.

Poniżej: Ribolla Gialla

Gorycja, przytulona do podnóża Alp Julijskich, u zbiegu dolin Vipava i Isonzo, leży na słynącej z przepięknych winnic równinie otoczonej wzgórzami Collio. Zatrzymaliśmy się tu na dwa dni, w drodze z Austrii do Modeny. Wynajęliśmy sympatyczne lokum (pokój, kuchnia, łazienka) w rodzinnej willi na uboczu (gdyby ktoś potrzebował namiarów, oto adres: Casa Vila, 8 Via della Fornace, Gorizia), a przeznaczony na tę okolicę czas spędziliśmy głównie w okalających miasto winnicach.

W planie mieliśmy odwiedziny we włościach Gravnera, Princica i Radikona; ten ostatni, z uwagi na początek września i przygotowania do winobrania, nie znalazł dla nas czasu, ale co się odwlecze, to nie uciecze. Szczęśliwie, zarówno Mateja Gravner, jak i Dario Princic okazali się wspaniałymi gospodarzami, wypełniając nam dzień spacerami po zalanych słońcem winnicach, rozmowami o winie, a przede wszystkim tym, co najcenniejsze: znakomitym winem. O obydwu winnicach napiszemy więcej już niebawem, a na razie wróćmy do Gorycji.

Dwa dni na Gorycję to zdecydowanie za mało, ale z drugiej strony lepiej zatrzymać się tu przejazdem na krótki rekonesans niż nie zatrzymać się wcale. W ten sposób najłatwiej ocenić potencjał miasta i zaplanować dłuższy pobyt. Dla nas motywem przewodnim przystanku w Gorycji były tym razem kultowe winnice w Oslavii, ale to nie jedyna lokalna atrakcja. Miasto jest ładne i architektonicznie zróżnicowane, pełne zabytków (ma m.in. kameralną starówkę, XIV-wieczną katedrę odrestaurowaną w barokowym stylu i piękny średniowieczny zamek na wzgórzu, górujący nad miastem), ukwieconych zakątków i zielonych parków, a rozrzucone po okolicy wioski to wymarzona sceneria dla urlopu z dala od miejskiego zgiełku. Góry, rowery, spacery, w tym niespieszne piesze wycieczki od winnicy do winnicy – opcji resetu jest naprawdę sporo, a mieszkańcy Gorycji są tak otwarci, przyjaźni i uprzejmi, że kontakt z nimi tylko podbija pozytywne wrażenia.

Co zobaczyć w Gorycji?

Castello di Gorizia

Główną atrakcją miasta jest Castello di Gorizia – otoczony rozległym parkiem średniowieczny zamek, wzniesiony na wzgórzu i górujący nad okolicą. Rozciąga się z niego piękny widok na okoliczne zielone wzgórza i dwa siostrzane miasta: Gorycję oraz Novą Goricę. Wnętrze zamku jest dostępne do zwiedzania, ale wolny wieczór mieliśmy tylko w poniedziałek, a wtedy zamek czynny jest najkrócej w całym tygodniu, czyli od 9:00 do 11:00. Tak czy owak, nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Szybko znaleźliśmy alternatywę, tj. świetną enotekę w obrębie Borgo Castello, o której więcej poniżej.

Chiesa di Santo Spirito

Niewielki kościółek, ufundowany przez braci Michele i Giovanni Rabatta w latach 1398-1414, z fasadą ozdobioną dzwonnicą, rozetą i gankiem z wizerunkami i herbami rodu Rabatta. Odnowiony pod koniec XIX wieku, później częściowo odbudowany po zamachach bombowych w roku 1917.

Porta Leopoldina

Porta Leopoldina to zabytkowa brama w średniowiecznych murach okalających zamek, prowadząca do Borgo Castello. Zbudowano ją w XVII w. dla uczczenia wizyty w Gorycji cesarza Leopolda I Habsburga.

Borgo Castello

Podzamcze to nie tylko świetny punkt widokowy, ale też miejscówka dla poutykanych w zabytkowych murach restauracyjek i enotek. Odkryliśmy tu dwa miejsca, z których w jednym spędziliśmy bardzo udany wieczór.

Enoteca Borgo Castello 3

Enoteca BC3 w murach Castello di Gorizia to wymarzona miejscówka na wieczór przy winie. Działa od środy do poniedziałku (we wtorki – nieczynna), a konkretne godziny otwarcia zmieniają się w zależności od sezonu. W pierwszej połowie września była czynna do północy i miała komplet gości. To jedno z tych miejsc, w których wszystko jest jak trzeba. Położenie, wnętrze i piękna okolica, dzięki której przy sprzyjającej aurze można delektować się winem także na świeżym powietrzu, w promieniach zachodzącego słońca. Są tu dobre wina i jest proste lokalne jedzenie. Z uśmiechem i bez napinki, czyli tak jak w całej Gorycji. Spędziliśmy tu cztery godziny, może więcej, zamawiając porcję flagowego lokalnego sera Latteria Fagagna, próbując kilku win (m.in. Ribolla Gialla, Primosic oraz Collio Friulano, Pascolo) i wczuwając się w kojący klimat Friuli.

Na desce Latteria Fagagna – flagowy ser z Friuli Venezia-Giulia, a w kielonkach Ribolla Gialla, Primosic (Oslavia):

Dalej, lekkie i orzeźwiające Collio Friulano 2018 (Pascolo):

Drugi lokal we wrześniowy poniedziałek był zamknięty, ale na pierwszy rzut oka również wyglądał zachęcająco, czyli tak:

Centro storico (Starówka)

Schodząc z Borgo Castello przez Via D’Annunzio docieramy do historycznego centrum miasta, wypełnionego szeregiem malowniczych ulic oraz placów upstrzonych zabytkowymi pałacami i kościołami.

Poniżej: Palazzo degli Stati Provinciale przy Piazza Cavour, gdzie obecnie mieści się Questura.

Poniżej: Piazza della Vittoria – Plac Zwycięstwa, główny plac Gorycji, z centralnymi punktami w postaci Chiesa di Sant’Ignazio z XVIII wieku (Kościół Jezuitów) oraz okazałej fontanny Neptuna wykonanej w roku 1756 przez rzeźbiarza Marco Chiereghina na podstawie projektu Nicolò Pacassi, architekta z Gorycji, który zaprojektował m.in. Pałac Schönbrunn.

Caffe & gelato – gdzie na kawę i lody

Cafe

Wiele kawiarni w mieście w praktyce łączy kawiarnię z wine barem, a wybór win jest w nich całkiem szeroki, choć – jak to w barach – bazuje raczej na średniej i niższej półce. Tak czy owak, od razu widać, że Gorycja jest miastem wina. Fermentowany sok z winogron można zamówić dosłownie wszędzie, nawet w sieciowej kawiarni Illy, czynnej we wrześniu – kto by się spodziewał – do 1:00 w nocy.

W centrum Gorycji nie znaleźliśmy żadnej kawiarni specialty, ale na filiżankę espresso czy americano można zatrzymać się bez stresu w co najmniej dwóch miejscach:

1. Cafe La Chance przy Via Giuseppe Garibaldi 10

2. Cafeteria Roversi (to bardziej bar niż kawiarnia) przy Via Giuseppe Garibaldi 1

Gelato

Bardzo smaczne, naturalne, nieprzesłodzone lody i sorbety sprzedaje Il Gelatiere KCA dal 1984 przy Via Francesco Petrarca 3a

Gdzie zjeść

W pierwszej połowie września Friuli zalały upały co najmniej na miarę czerwcowych temperatur, więc na posiłek inny niż gelato grande, kawa i wino i tak było za gorąco, ale Dario Princic zdążył polecić nam jeden lokal, który finalnie we wtorek okazał się niestety zamknięty. Tak czy owak, może ktoś skorzysta albo my zajrzymy tu następnym razem. Restauracja nazwa się Al Ponte Del Calvario i działa przy Via Vallone dell’Acqua (Localita’ Groina Piedimonte).