Słoweńskie wina – 10 perełek subiektywnie

Słoweńskie wina.

Słowenia, ulokowana w sercu Europy, rzucona między Adriatyk a majestatyczne Alpy, jest jednym z najciekawszych krajów winiarskich naszego kontynentu, którego tradycje sięgają kilku tysięcy lat wstecz. Zróżnicowany klimat, krajobraz, gleba i metody produkcji sprzyjają różnorodności odmian winorośli i produkowanych z nich win, które – choć wciąż niszowe – z czystym sumieniem można zaliczyć do najlepszych na świecie.

Słoweński krajobraz winiarski w znacznej mierze tworzą rodzinne mikro winnice, w których powstają wspaniałe niskonakładowe rzemieślnicze wina naturalne. Poniżej nasza subiektywna lista 10 winnych perełek, wartych nie tyle zapamiętania, ile spróbowania. Kontemplowanie etykiet jeszcze nikomu nie otworzyło drzwi do winiarskiego raju…

Prawie wszystkie opisane poniżej wina kupisz online w be-wines.com, sklepie internetowym z Ljubljany ze wspaniale zróżnicowanym asortymentem najbardziej uznanych słoweńskich win, także tych od ultra niszowych producentów.

Słoweńskie wina

Rojac Renero 2017 –  Istria

Rojac to kameralna butikowa bio winnica z subregionu winiarskiego Slovenska Istra, zlokalizowana w maleńkiej wiosce Gažon. Boris z be-wines.com podkreśla, że „Rojac Renero to doskonała, pełna, półwytrawna czerwień, inna niż wszystkie czerwone wina, których dotąd próbowaliście” i nie ma w tym krzty przesady. Rojac Renero to wyjątkowy czysty Refošk kategorii super premium, wytwarzany tylko w najlepszych rocznikach, ze starannie selekcjonowanych winogron najwyższej jakości. Tytułem krótkiego rysu historycznego: już kilkaset lat temu, w czasach Republiki Weneckiej, mieszkańcy regionu mieli świadomość wyjątkowości swego najcenniejszego od wieków lokalnego szczepu: Refošk (Refosco). W najznamienitszych rocznikach, w których zbiory dostarczały najwyższej klasy gron, lokalne wina z odmiany Refosco klasyfikowano jako Renero z Izola i obejmowano trzykrotnie wyższym podatkiem aniżeli inne wina.

Butikowa Kmetija Rojac produkuje wyłącznie wina certyfikowane jako ekologiczne i organiczne z tradycyjnych, endemicznych dla regionu odmian, tj. Refosco i Malvasia. Wina są czyste i naturalne, wytwarzane z najwyższej jakości owoców uprawianych przy minimalnej interwencji człowieka. Producent wyznaje zasadę, że to sama natura serwuje wino – tak, jakby napełniała kieliszek kiścią winogron. Takie podejście sprawia, że wina Rojac są pięknie niekonwencjonalne. Autentyczne, bogate, strukturalne, pełne; odzwierciedlające unikalne cechy ziemi (terroir) i regionu, z którego pochodzą, ale też człowieka, który za nimi stoi.

Przodkowie rodu Rojac osiedlili się w Gažon, małej wiosce nieopodal Šmarje położonej na wzgórzach okalających Koper i Izola, w XVII wieku, to jest przeszło 400 lat temu. Uprawa winorośli, gajów oliwnych i innych drzew owocowych od początku stanowiła ich główne zajęcie, a zarazem źródło przychodu, a dziś kolejne pokolenia kontynuują rodzinne tradycje. Rojac ufa tradycyjnym winiarskim praktykom ukształtowanym przez przodków, adaptując je do dorobku współczesnej enologii – produkuje wina bliskie naturze, pozwalając działać jej po swojemu, a zarazem ściśle nadzorując wzrost winorośli i kształtowanie charakteru wina. Warunki naturalne słoweńskiej Istrii sprzyjają uprawie winorośli. Klimat jest łagodny i ciepły, a odsetek dni słonecznych najwyższy ze wszystkich słoweńskich regionów winiarskich. Winnice Rojac obejmują gęsto obsadzone, doskonale nasłonecznione działki o południowej ekspozycji, ulokowane na wysokości około 200-250 m npm. Niska forma minimalnie nawożonych krzewów zapewnia niewielkie, ale wysokiej jakości zbiory. Nie jest tajemnicą, że tylko dobrze uprawiane rośliny można przetworzyć w wysokiej jakości wino. 

Niskointerwencyjne podejście w winnicy jest kontynuowane na etapie przetwarzania owoców w winiarni. Długa maceracja, fermentacja na naturalnych drożdżach, butelkowanie bez filtrowania – wszystko to buduje pełną, bogatą strukturę wina i pozwala mu w pełni rozwinąć się w butelce.

Rojac Renero powstaje z owoców Refosco, z ręcznych zbiorów przeprowadzanych, gdy grona są już bardzo mocno dojrzałe, a w części nawet naturalnie podsuszone. Po spontanicznej fermentacji na rdzennych drożdżach bez kontroli temperatury, z przedłużoną maceracją na skórkach, wino trafia do kadzi ze stali nierdzewnej, po czym przez co najmniej 5 lat dojrzewa w dębowych beczkach. Winogrona z późnego zbioru zapewniają Renero wyjątkową strukturę i niepowtarzalny smak, dając wino w stylu Ripasso.

Refošk Renero to słoweński Król Czerni. Kolor wina jest tak nasycony i głęboki, że wydaje się czarny jak bezksiężycowa noc. W aromacie dojrzałe czarne owoce, do tego wyrazista lukrecja, tonka, ciemno palona kawa, gorzka czekolada, a wszystko podbite jeszcze nutami wanilii i drewna, dopełnionymi aromatycznym zielonym pieprzem i suszoną śliwką. Choć etykieta wskazuje, że Rojac Renero 2017 jest winem półwytrawnym, w ustach wino jest przepięknie wytrawne, treściwe, o bardzo przyjemnej fakturze i wspaniałej kwasowości. Pełne, bogate, złożone, o doskonałej strukturze, idealnie zrównoważone. Długi i trwały finisz z delikatnie słodkawymi refleksami rodzynkowej marmolady w tle. Znakomite do degustacji sauté! Wino ze znacznym potencjałem leżakowania (co najmniej 10 lat). Jest moc!

Marko Fon Vitovska 2016 Selezione – Kras

Marko Fon to winogrodnik-poeta, zakochany w swoim kraju, oddany swojej pracy i naturalnie prowadzonej winnicy. Jego małe królestwo, Vinogradi Fon, znajduje się w malowniczej słoweńskiej wiosce Komen w regionie Karst (Kras). Kras, z około 600 ha winnic, jest najmniejszym regionem winiarskim w Słowenii. Jest to również najchłodniejszy ze wszystkich śródziemnomorskich regionów winiarskich, z Adriatykiem z jednej i górami z drugiej strony. Rodzina Marko od pokoleń uprawia ziemię w tych okolicach, traktując ją z należną pasją i atencją, a sam Marko zarządza czterema hektarami starych, w części stuletnich winnic, posadowionych na gliniasto-wapiennych glebach i obsadzonych trzema rodzimymi szczepami: Vitovska, Malvazija i Terrano. Winnice Fon uprawiane są organicznie, zgodnie z regułami bioróżnorodności i biodynamicznego rolnictwa przyjaznego środowisku, Marko ogranicza zabiegi do minimum, nie stosuje żadnej interwencji systemowej ani syntetycznych nawozów, używa wyłącznie miedzi, a i tak rozważa całkowitą jej eliminację. Winiarnia działa wedle tych samych reguł i kontynuuje naturalny proces: ręczny zbiór owoców, spontaniczna fermentacja, rodzime drożdże i dojrzewanie w starych dębowych beczkach. Łączna roczna produkcja Vinogradi Fon nie przekracza 6 000 butelek, a żywe wina Marko to wyższa forma owocu, ekscytujący i autentyczny wyraz winorośli oraz terroir.

Vitovska (zwana przez niektórych białym Refosco) to stara rodzima odmiana, obecna przede wszystkim w słoweńskim i włoskim Carso, a także, szczątkowo, w Dolinie Vipavy. Bardzo dobrze znosi trudy lokalnego klimatu, to jest zarówno suszę, jak i ostre krasowe wichury. Kiedyś, z uwagi na ich odporność, krzewy winorośli tego szczepu sadzono w pierwszych, skrajnych rzędach od północnego wschodu, by chroniły inne odmiany przed zimnym wiatrem Bora.

Vitovska z Vinogradi Fon to wspaniałe wino odmianowe, wytwarzane z gron odmiany Vitovska pochodzących ze starych winnic w wieku od 30+ do 60+ lat, położonych na czerwonych glebach Krasu. Ręczny zbiór w drugiej połowie października, spontaniczna winifikacja z krótką maceracją skórek, dojrzewanie przez 24 miesiące w używanych dębowych tonneaux o pojemności 640 litrów, zero siarczynów, butelkowanie bez filtrowania. Vitovska ma złocisto-bursztynowy kolor. Nos jest elegancki i złożony, z aromatami dojrzałych żółtych owoców (morele, brzoskwinie), kwiatów i lekkich nut egzotycznych, po których następują nuty miodowe i korzenne. Usta świeże, pełne, ciepłe i otulające, lekko mineralne, o niezwykle wyrazistej, czystej i trwałej końcówce. Znakomite, bogate, charakterne wino o wielkiej osobowości. Ogromna przyjemność! Vitovska Selezione by Marko jest absolutnie wspaniała sauté, a jednocześnie znakomicie łączy się z primi piatti (risotto, pasta), potrawami z ryb i owoców morza oraz z roślinną kuchnią.

Schumann Moon Drops 2020 (Radovan Šuman) – Štajerska

Moon Drops z maleńkiej organicznej winnicy Radovana Šumana w słoweńskiej części Styrii to jedno z tych win, o których z góry wiadomo, że są strzałem w dziesiątkę.

Żyj w swoim stuleciu, ale nie bądź jego tworem. Šuman lubi definiować się cytatami, a ten z Schillera szczególnie trafnie oddaje istotę jego filozofii. Tworząc wysokiej jakości wina naturalne dla współczesnych, Šuman nie goni za nowoczesnością; zamiast tego sięga do natury i sprawdzonych od pokoleń winiarskich tradycji swojej rodziny.

Šuman jako początek winiarskich tradycji rodziny podaje na butelce rok 1430. To blisko 600 lat uprawy winorośli i przetwarzania ich w wyjątkowe trunki. Herb rodzinny familii Šuman wywodzi się z Vosges we Francji, pochodzi z XIV wieku i ma korzenie rycerskie. W okresie między ostatnimi krucjatami a upadkiem zakonów rycerskich przodkowie Šumana osiedlili się na obszarze obecnej Słowenii. Dziadek Radovana, Franc Šuman, całe swoje życie poświęcił trosce o winnice. Głębokie zamiłowanie do winorośli przekazał także swym trzem synom. Jego najstarszy dziedzic uczęszczał do Pierwszej Szkoły Zawodowej dla Winiarzy w Klosterneuburg pod Wiedniem. Pech chciał, że dwaj najstarsi synowie Franca zginęli pod koniec II wojny światowej. W ten oto sposób, winiarska scheda Šumanów przypadła najmłodszemu synowi, a ojcu Radovana – Jože Šumanowi, który również postawił na uprawę winorośli, czyniąc z niej motyw przewodni swego całego życia. Jože został dyplomowanym agronomem, a wszystkie wolne chwile poświęcał odziedziczonym po ojcu winnicom zlokalizowanym w Pernica i Sv.Ana (Slovenske Gorice). Radovan Šuman kontynuuje wizję swych przodków, pielęgnując szacunek do winorośli i ideę możliwie najpełniejszej współpracy człowieka z naturą. Jego zdaniem, w życiu winemakera nie chodzi o to, by naturę okiełznać i kształtować ją wedle własnych potrzeb i własnego uznania, ale by pokojowo i koncyliacyjnie z nią koegzystować, osiągając tym samym najlepsze rezultaty w magicznym procesie przejścia i przepływu energii w cyklu gleba – winorośl – wino. Jak mówi sam Šuman, biodynamiczna produkcja win jest dla niego i jego rodziny jedynym słusznym i możliwym podejściem, które stało się również sposobem na życie.

Certyfikowane przez Demeter (niemiecki Certyfikat Rolnictwa Biodynamicznego) winnice Eko Vino Šumanleżą na pagórkowatym obszarze północno-wschodniej części Słowenii, w słoweńskiej Styrii, w okolicach wioski Zavrč, która liczy obecnie około 70 mieszkańców. Na 8 hektarach Šuman uprawia winorośle różnych odmian, w tym głównie Chardonnay, Pinot Grigio, Muscat, Rheinriesling, Sauvignon Blanc, Traminer, Riesling Italico i Pinot Noir. Winnice stanowią naturalny ekosystem i otwarte siedlisko dla wszelkich żywych stworzeń, od zwierząt domowych, przez dzikie, po najdziksze czyli homo sapiens ;)

Schumann Moon Drops to wyjątkowe, naturalne, niesamowicie złożone białe wino z gron z ręcznego zbioru. Winogrona zebrano z lekko obniżonego terenu, który rano i wieczorem pokrywa delikatna mgła, dzięki czemu utrzymuje się tam wilgoć, sprzyjająca rozwojowi szlachetnej pleśni (Botrytis cinerea). Stąd nazwa Moon Drops – krople Księżyca.

Moon Drops 2020 to siedem białych odmian winorośli – Chardonnay, Muscat, Rheinriesling, Pinot Grigio (Pinot Gris), Traminer, Sauvignon i Riesling Italico – w różnych proporcjach w zależności od plenności i poziomu zbiorów poszczególnych szczepów w danym roczniku. Każda z odmian jest winifikowana oddzielnie, po czym w ciągu 1 do 2 lat wszystkie komponowane są w jedno. Długo macerowane (od tygodnia do miesiąca), o ciepłym złoto-bursztynowym kolorze, organiczne, wyprodukowane metodą biodynamiczną, podobnie jak wszystkie inne wina spod szyldu Šuman, bez kontroli temperatury, bez siarczynów, niefiltrowane. Maceracja z łodygami, pestkami i skórkami, naturalna fermentacja na rodzimych drożdżach (bez syntetyków i substancji enologicznych). Moon Drops dojrzewa 2 lata w dębowych beczkach na drobnym osadzie. Nos jest dyskretnie owocowo-ziołowy. Usta wypełnia łagodny smak masła, drożdży i tostów. Kremowa tekstura, a przy tym sporo świeżości. Bogate, treściwe, wspaniałe żywe wino pełne energii. Pyszne, wypiliśmy je z wielką przyjemnością. Wina takie jak to pasują do wszystkiego, ale jeżeli chcesz docenić je w pełni, nie rozpraszaj się jedzeniem. Schumann Moon Drops jest stworzone do degustacji sauté. Piękne wino kontemplacyjne. Butelkowane w glinie i pokryte domowym woskiem.

Reia 2017 Rebula M – Goriška Brda

Pięknie złożone wino, które dowodzi, ile dobrego do zaoferowania mają wina słoweńskie!

Posiadłość i winnica Reia znajduje się w maleńkiej wiosce Neblo (ok. 200 mieszkańców) w subregionie winiarskim Goriška Brda, która jest rozwinięciem Collio po włoskiej stronie granicy, w regionie Primorska na najbardziej wysuniętym na zachód krańcu Słowenii, tuż przy granicy z Włochami. Pagórkowaty krajobraz na zachód od środkowego biegu rzeki Soča zamykają od północy góry Korada (806 m) i Sabotin (609 m), otwierając się zarazem na friulijską równinę po przeciwnej stronie. Ze szczytów roztaczają się malownicze widoki na Alpy Julijskie i Karnickie oraz Dolomity w tle, aż po Adriatyk. Burzliwe dzieje nie oszczędzały tej niesamowicie fotogenicznej krainy, szczęśliwie jednak dziś Brda-Collio to dwie strony tego samego wielkiego skarbu: kulturowego, enologicznego i gastronomicznego. Brda znaczy po włosku „collio”, czyli wzgórze, a „Goriška” to przymiotnik precyzujący położenie – „Goriška” czyli leżąca w obrębie jednostki administracyjnej Nova Gorica. Jakby tego było mało, większość „współdzielonej” z Włochami apelacji Collio-Brda leży po stronie słoweńskiej, a wina powstają tu wspaniałe.

Reia od 2010 roku legitymuje się Certyfikatem Organicznym UE oraz niemieckim Certyfikatem Rolnictwa Biodynamicznego Demeter, co oznacza, że wszystkie jej uprawy i wytwarzane z nich produkty (tj. winorośle, wiśnie, morele, persymony, wino, oliwa, etc.) są wolne od jakichkolwiek chemicznych środków ochrony roślin (pestycydów, herbicydów, etc.) i nawozów sztucznych. Reia od początku istnienia jest przedsięwzięciem przyjaznym środowisku, działa z poszanowaniem reguł winiarstwa naturalnego i niskointerwencyjnego (bioróżnorodność, szacunek dla czasu, sezonowości i rytmu natury, wyłącznie ręczne zbiory bladym świtem do małych skrzynek, staranna selekcja owoców, spontaniczna fermentacja na naturalnych drożdżach, bez klarowania i stabilizacji), wytwarzając krótkie serie rzemieślniczych, naturalnych, niefiltrowanych win. Wino żywe nie potrzebuje przecież do rozwoju kontrolowanych warunków ani stale idealnej temperatury, ewoluuje wraz z rytmem natury i jej biodynamiki – gdy jest chłodniej w naturalny sposób stabilizuje się, a gdy jest cieplej dojrzewa.

Reia Rebula M to drugi wariant odmianowej Rebuli tego producenta, który w odróżnieniu od klasycznej białej wersji powstaje w procesie fermentacji z przedłużoną 15-dniową maceracją ze skórkami, po czym dojrzewa co najmniej 36 miesięcy w używanych dębowych i akacjowych barriques, a po zabutelkowaniu dodatkowo odpoczywa w piwnicy przez 3 do 6 miesięcy.

Dłużej macerowana (stąd „M” na szyjce butelki) złocista Rebula, czyli Ribolla Gialla nabiera barwy złocistego bursztynu, ma bogatszy smak i teksturę. Gęste krople, niespiesznie spływając po ściankach kieliszka, zwiastują bogate wino o pełnym ciele i solidnej strukturze. Bukiet jest przyjemnie świeży, wyraziste aromaty dojrzałych żółtych owoców (brzoskwinie, morele, cytrusy) i kwiatów akacji dopełniają nuty balsamiczne ze szczyptą wanilii, tonki, bakalii i drewna w tle. Na podniebieniu pełne, jedwabiste, o skoncentrowanym smaku i z doskonale zrównoważoną miękką taniną. Mineralna tekstura, świetna kwasowość. Posmak jest długi i złożony, z wyłaniającymi się nutami orzechów w miodzie, suszonych na słońcu fig, kwaskowatych wiśni, wędzonych śliwek i kompotu z suszu. Rebula „M” to wino bardzo pijalne i pięknie uniwersalne, które nie potrzebuje tła, a z drugiej strony sprawdzi się doskonale jako aperitif lub dodatek do lekkich przystawek, serów, ryb, owoców morza i roślinnej kuchni, zwłaszcza tej z nieco bardziej wyeksponowanymi przyprawami i ziołami. My wypiliśmy je sautè z wielką przyjemnością, znakomite!

Štekar Malvazija 2019 Živa Vina – Goriška Brda

I ponownie Goriška Brda, niewyczerpane źródło doskonałych słoweńskich win! Subregion winiarski Goriška Brda w regionie Primorska, tuż przy granicy z Włochami, jest słoweńskim odbiciem włoskiego Collio. Pagórkowaty krajobraz na zachód od środkowego biegu rzeki Soča zamykają od północy góry Korada (806 m) i Sabotin (609 m), otwierając się zarazem na friulijską równinę po przeciwnej stronie. Ze szczytów roztaczają się malownicze widoki na Alpy Julijskie i Karnickie oraz Dolomity w tle, aż po Adriatyk. Burzliwe dzieje nie oszczędzały tej niesamowicie fotogenicznej krainy, szczęśliwie dziś Brda-Collio to dwie strony tego samego wielkiego winiarskiego skarbu. „Brda” oznacza wzgórze, a „Goriška” to przymiotnik precyzujący położenie (w obrębie jednostki administracyjnej Nova Gorica). Większość „współdzielonej” z Włochami apelacji Collio-Brda leży po stronie słoweńskiej.

W sercu wzgórz goryckich, w wiosce Snežatno, zaledwie kilka kilometrów od Novej Goricy, od 1986 roku działa gospodarstwo agroturystyczne Hiša Štekar, którego właściciele wytwarzają również organiczne wina naturalne pod szyldem Vina Štekar. Štekar jest jednym z pierwszych certyfikowanych producentów win biologicznych w Słowenii (certyfikat Instytutu KON-CERT w Mariborze). Winnice Štekar od 2009 r. uprawiane są z poszanowaniem reguł rolnictwa ekologicznego, biodynamiki i bioróżnorodności. Štekar stosuje tylko naturalne preparaty do oprysków winorośli (z alg, pokrzyw i mikroorganizmów) oraz dopuszczalne w takiej uprawie siarkę i miedź. W procesie produkcji Štekar również hołduje tradycyjnym metodom, podkreślając, że wino to żywa istota, którą powinno się traktować z należnym szacunkiem. Nie przypadkiem motto Štekar to Živa vina – żywe wino tworzone w harmonii człowieka z rytmem natury.

Štekar Malvazija 2019 to wino odmianowe z wygrzanych w słońcu gron szczepu Malvasia, z marglowej winnicy Pročno o ekspozycji południowej. Ręczny zbiór, tygodniowa maceracja ze skórkami w używanych beczkach z drewna akacjowego, dojrzewanie przez dziewięć miesięcy w tych samych 400-litrowych akacjowych beczkach w celu wzbogacenia struktury wina i podkreślenia kwiatowych nut, butelkowanie bez filtracji. Wino w kieliszku jest klarowne, złocistożółte z zielonymi refleksami. W aromacie intensywnie owocowe i przyjemnie świeże, na pierwszym planie jabłka, gruszki, białe brzoskwinie z cytrusową nutą i lekkim ziołowym muśnięciem. W ustach świeże, a jednocześnie pełne, z dobrze wyważoną kwasowością, harmonijne i zrównoważone. W smaku powtarzają się nuty owocowe, cytrusowe. W końcówce przyjemny posmak ze szczyptą migdałowej goryczki. Piękna wytrawna biel, pełna charakteru i stylu. Doskonała nie tylko na lato.

Malvazija Pivol Zaro 2019 – Istria

Wina takie jak to powinno się butelkować jako magnum albo wcale. Standardowe 0,75 l czegoś tak doskonałego to po prostu śmiesznie mało, ale po kolei. Zaro (Vina Zaro) to kolejna rodzinna organiczna bio winnica ze słoweńskiej Istrii (Slovenska Istra, Primorska), zlokalizowana w obrębie gminy Isola (Izola). Słoweńska Istria obejmuje swym zasięgiem winnice położone głównie na wzgórzach nad słoweńskim wybrzeżem Adriatyku.

Przodkowie winiarskiej rodziny Zaro osiedlili się w Isola już w 1348 roku. To czas, kiedy Koper oparł się Wenecji. Czas, w którym żonaty mieszkaniec Piran nie mógł posiadać ziemi w Isola. Czas pierwszej wzmianki w księgach o rodzinie Zaro. Czas, w którym tradycje winiarskie kształtowały lokalne dziedzictwo. A dziś Zaro to po prostu bardzo dobre wina. Zaro wytwarza wyłącznie wina certyfikowane jako organiczne z tradycyjnych, endemicznych dla regionu odmian, z Malvasia i Refošk na czele. Wina są naturalne, czyste, produkowane z najwyższej jakości owoców uprawianych przy minimalnej interwencji i zbieranych ręcznie. Rodzina kontroluje cały proces from vineyards to table – z winnicy na stół – od upraw, przez przetwarzanie w winiarni, po butelkowanie i dystrybucję. Dzięki takiemu podejściu wina Zaro są nietuzinkowe, autentyczne, bogate i pełne. Nie tylko potrafią się wyróżnić, ale zostają w pamięci na dłużej. Oddają zarówno unikalny terroir nadmorskiej Istrii, jak też charakter ludzi, którzy za nimi stoją. Obecnie produkcją wina zarządza trzecie pokolenie rodziny Zaro. Od 2015 r. winiarskim przedsięwzięciem zarządza aktualny właściciel gospodarstwa, Matej Zaro, przy wsparciu trzech braci i pod czujnym okiem ojca, Bruno Zaro, po którym cała czwórka odziedziczyła miłość do wina, ziemi, morza i słońca. Matej jest absolwentem Wyższej Szkoły Winiarskiej w Nova Gorica i sommelierem (AIS Trieste). Obok działalności w winnicy i winiarni, Zaro organizują również degustacje w Manzioli Wine Bar w Isola. Winnice i gaje oliwne Zaro rozciągają się na 25 hektarach, w przecudnych lokalizacjach z widokiem między innymi na słoweńskie wybrzeże i Zatokę Triesteńską. Parcele leżą na wysokości od 50 do 200 m npm.

Wino powstało z owoców szczepu Malvazija z ręcznego zbioru z należących do Zaro winnic Volpi, Folo i Santa Camela (Pivol) położonych nad samym Adriatykiem. To działki o południowej ekspozycji i glebie fliszowej, złożonej z margli, gliny i piaskowca. Przeszło spontaniczną fermentację, zaliczyło przedłużony kontakt ze skórkami (macerowało 30 dni) i dojrzewało 12 miesięcy w używanych dębowych barriques (225 l). Złocista Malvazija Maceracija Pivol Zaro jest wytwarzana tylko w najlepszych rocznikach. To ucieleśnienie słoweńskiej nadmorskiej Malvaziji, niezwykle bujne i bogate wino pomarańczowe, które uderza złożonym bukietem białych i żółtych owoców, akacji, drożdży i balsamico. Mamy tu idealnie zgrane morele, białe brzoskwinie, satsumę, żółte winogrona podbite nutą dębu. Do tego trochę dzikich ziół i morskiego zasolenia (winnice leżą tuż nad Adriatykiem). Pełne, intensywne, z fajną mineralną teksturą. Nasycony owocowy smak nadaje przyjemnej świeżości i miękkości. Stworzone do picia sauté, świetnie sprawdzi się też do owoców morza, ryb, lżejszych wariantów risotto i słonych wyrazistych serów. Doskonałe oldschoolowe winiarskie rzemiosło dla koneserów. Złoto, dosłownie i w przenośni!

Ribca 2017 Malvazija Butul – Istria

Domačija Butul, mała rodzinna farma w słoweńskiej części Istrii nieopodal miasta Koper nad Adriatykiem, z działającą niejako przy okazji mikro winnicą produkuje zestaw bardzo dobrych, niskonakładowych win głównie z odmian Malvasia (wytrawne białe) i Refošk (wytrawne czerwone). Wszystkie wina wytwarzane w Domačija Butul fermentują na rdzennych drożdżach bez kontroli temperatury, przechodzą przedłużoną macerację ze skórkami, dojrzewają sur-lie (na osadzie) i nie są filtrowane przed butelkowaniem. Ribca 2017 powstaje jako blend dwóch odmian, Malvazija i Muškat, z wyraźną przewagą tej pierwszej. Malvazija daje bardzo przyjemne, ultra pijalne wina o kuszącym owocowo-kwiatowym aromacie i świeżym, lekko kwaskowatym smaku. Dojrzałe, późno zbierane winogrona po odszypułkowaniu poddane spontanicznej fermentacji na rdzennych drożdżach z czterodniową maceracją na skórkach, nadały winu głęboki, złocisto pomarańczowy kolor z bursztynowym odcieniem. Wina nie filtrowano przed butelkowaniem, więc jest lekko mętne. Nos obfity, intensywnie owocowy z nutami kwiatowej łąki, dzikich ziół i przypraw. W smaku bogate, świeże, nasycone dojrzałym owocem wygrzanym w istryjskim słońcu. Dobra kwasowość i orzeźwiająca mineralna struktura. Ribca 2017 to pyszna pomarańczowa Malvazija, która świetnie współgra ze śródziemnomorską kuchnią. Nie może być inaczej, rybka lubi pływać!

Wipach 2020 Vipava White – Dolina Vipavy

Słoweńska WIPACH jest niewielką rodzinną winnicą, położoną w malowniczej Dolinie Vipavy, a jej nazwa – Wipach – to pradawna celtycka nazwa Vipavy. „Wipach” pochodzi od dwóch krótkich celtyckich słów: WIP (dolina) i ACH (skała), znaczących razem tyle, co „dolina pod skałami”.

Vipavska Dolina (Primorska), jeden z prężnie rozwijających się subregionów winiarskich Słowenii liczący blisko 2600 ha winnic, rozciąga się na obszarze od płaskowyżu Trnovo na północy po Karst (Carso) na południu. Swoje istnienie zawdzięcza rzece Vipava i występującym na terenie południowo-zachodniej Słowenii zjawiskom krasowym. Przeważają tu niewielkie rodzinne winiarskie przedsięwzięcia, niejednokrotnie z kilkusetletnią tradycją. W 1689 roku słoweński pisarz, historyk i członek Royal Society Janez Vajkard Valvasor odnotował, że w Dolinie Vipavy wytwarza się więcej wina aniżeli chleba. Tak trzymać! Winiarstwo do dziś jest w tym rolniczym zakątku kraju głównym źródłem przychodu, choć Vipavska Dolina to nie tylko winnice, ale też między innymi sady owocowe i gaje oliwne, a wszystko to razem tworzy autentycznie sielskie, by nie rzec bajkowe krajobrazy. Vipavska Dolina znana jest przede wszystkim z białych win wytrawnych, wytwarzanych z lokalnych odmian Zelen i Pinela, endemicznych dla tego regionu i dających lekkie, chrupkie, odświeżające wina. Inne uprawiane tu szczepy to między innymi białe Malvazija, Rebula (Ribolla Gialla), Sauvignon Blanc, Laški Rizling, Chardonnay oraz czerwone Merlot, Barbera, Cabernet Sauvignon. Winogrodnicy z Vipavy uprawiają także miejscowe odmiany, takie jak białe Klarnica, Poljšakica, Glera, Pergulin, Vitovska Grganja, Pikolit, Sivi, Beli Pinot (Pinot Grigio), Rumeni Muškat i czerwone Modri Pinot czy Refošk.

Parcele Wipach obejmują m.in. uprawy odmian Zelen, Pinela, Rebula, Rizling i Merlot. Producent eksperymentuje z ekologią, stosuje naturalne metody obróbki winogron, stara się produkować wina możliwie naturalne, niskointerwencyjne, bez sztucznych dodatków, przyjazne zarówno odbiorcy, jak i środowisku. Większość win produkowanych przez Wipach fermentuje i dojrzewa na osadzie w barriques z francuskiego dębu, z okazjonalnym bâttonage.

Wipach 2020 Vipava White stanowi kupaż trzech lokalnych odmian Rebula, Pinela i Zelen. Powstaje z owoców z ręcznego zbioru, pochodzących z około 30-letnich krzewów, grona macerują 24 godziny, wino dojrzewa 19 miesięcy we francuskim dębie. Co w kieliszku? Złoty kolor, dojrzały aromat białych i żółtych owoców przełamany miodową nutą, szczypta wanilii. Na podniebieniu zaskakująco pełne i kremowe. Okrągłe, harmonijne, dobrze zbudowane, o przyjemnym długo utrzymującym się posmaku. Bardzo smaczne sauté, a jednocześnie niezwykle przyjazne łączeniu z jedzeniem, doskonale komponuje się między innymi z lekką roślinną kuchnią, rybami i owocami morza.

Ferjančič Zelèn Domen 2022 – Dolina Vipavy

Zelèn (nazwa w słoweńskim oznacza „zielony”) to wizytówka lokalnych słoweńskich szczepów, autochtoniczna biała odmiana winorośli pochodząca z Doliny Vipavy, której walory w pierwszej połowie XIX wieku podkreślał w swojej książce Vinoreja za Slovenci ksiądz-pisarz-winogrodnik Matija Vertovec. Dziś Zelèn jest dla Vipavy tym, czym Vitovska dla Krasu: dumą lokalnych winiarzy i motywacją do odkrywania na nowo ekspresji tej do niedawna zapomnianej odmiany. Obecnie, Zelèn z uprawami obejmującymi łącznie około 80 hektarów w Dolinie Vipavy i szacowaną roczną produkcją na poziomie 200 000 butelek, stanowi ukryty klejnot regionu. Wina wytwarzane z Zelèn są świeże, chrupkie, harmonijne, z charakterystycznym ziołowo-owocowym aromatem, przywodzącym na myśl świeże owoce o białym miąższu. 

Rodzina Ferjančič pochodzi z Planiny, małej wioski w Dolinie Vipavy, gdzie od przeszło 200 lat zajmuje się uprawą winorośli i produkcją wina. Początki winiarskiego przedsięwzięcia Ferjančičów sięgają roku 1809, a ich motto to „jakość, nie ilość”. Skalista gleba na wzgórzach Vipavy, chłodny wiatr Bora i śródziemnomorskie słońce tworzą tu tyleż wymagający, co unikalny terroir, który dodaje winom charakteru. Za Zelèn odpowiada Domen, przedstawiciel siódmego pokolenia rodziny Ferjančič. Grona z ręcznego zbioru, lekka maceracja i spontaniczna fermentacja na rdzennych drożdżach, dojrzewanie około 6 miesięcy na drobnym osadzie w kadziach ze stali nierdzewnej (sok zaszczepiony pied-de-cuve z najdojrzalszych owoców Zelèn, zebranych na kilka dni przed rozpoczęciem zbiorów, z których robi się zaczyn fermentacyjny), filtracja przed butelkowaniem. Wino ma złocisto-cytrynowy kolor. Bukiet jest bogaty i intensywny, wyczuwalne dojrzałe jabłka, gruszki, białe brzoskwinie, skórka cytrynowa, ananas, białe kwiaty i migdały. Do tego lekkie nuty masła i dzikiego tymianku. Wyraźna mineralność i chrupka świeżość. Aromatyczne, soczyste, otulające, zrównoważone wino o intensywnym smaku i trwałej końcówce. Pyszne, stworzone do sączenia w słońcu, do owoców morza, risotto i lekkiej roślinnej kuchni. Dusza Vipavy.

Lavrenčič Rebula 2021 – Dolina Vipavy

Posiadłość rodziny Lavrenčič znajduje się w południowo-zachodniej Słowenii, w malowniczej wiosce Duplje (Dolina Vipavy), oddalonej zaledwie o 4 km od miasta Vipava. Bliżej jest stąd do włoskiej granicy (30 km) niż do stolicy Słowenii, Ljubljany (80 km).

Winiarskie początki Lavrenčičów sięgają około 150 lat wstecz, kiedy to Anton Lavrenčič, pradziadek obecnego właściciela Bojana Lavrenčiča, zaczął produkować na własny użytek wina z lokalnych odmian Rebula, Pinela i Malvazija. Pałeczkę po nim przejął Anton Lavrenčič drugi, syn Antona Lavrenčiča, a zarazem dziadek Bojana, który kontynuował rodzinną tradycję. To on poszerzył areał upraw i rozpoczął sprzedaż wysokiej jakości szczepek winorośli. W drugiej połowie XX wieku zarząd gospodarstwem przejął Anton Lavrenčič trzeci, ojciec Bojana, który również powiększył winnice o kilka tysięcy krzewów, wzbogacając winiarskie portfolio rodziny o endemiczną odmianę Zelen oraz „importowany” Merlot. Nowy rozdział w historii familii otworzył jednak dopiero Bojan Lavrenčič, który nieco ponad dekadę temu przejął dziedzictwo przodków i wraz z żoną Klarą sprofesjonalizował rodzinną produkcję win. Lavrenčič miał do dyspozycji własne winnice, tradycję, doświadczenie, wiedzę i pasję, nie miał jednak znaku towarowego. Wszystko zmieniło się w roku 2013, gdy powstała nowa rodzinna marka Lavrenčič, gotowa pisać własną historię niszowych win wysokiej jakości. Dziś Lavrenčič, jak wiele innych słoweńskich rodzinnych winiarni, obok mikro produkcji win, rozwija również ofertę agroturystyczną w sielankowej scenerii Doliny Vipavy.

Rebula Lavrenčič (100% Ribolla Gialla) powstaje z owoców z ręcznego zbioru, z uprawianych biodynamicznie winnic porastających marglowe gleby wzgórza Vrhpolje (ok. 140 m npm). Wino maceruje na skórkach przez kilka godzin, dojrzewa 8 miesięcy w zbiornikach ze stali nierdzewnej. W kieliszku jasny limonkowy kolor ze złotymi refleksami. Aromat jest delikatny, owocowy, wyczuwalne zielone jabłko, cytryna, biała brzoskwinia i kwiat akacji. W ustach przyjemnie świeże, wyraziście owocowe, średnio pełne, o żywej kwasowości i nieco oleistej konsystencji. Tak smakuje lato, bardzo dobre! Stworzone do typowo letnich potraw z warzyw i owoców morza, risotto i makaronów z lżejszymi sosami.

cdn.