AZORY Plantacja kawy na São Jorge

AZORY Plantacja kawy na São Jorge.

Pozostałe wpisy o Azorach, zebrane w jednym miejscu, znajdziesz tu: AZORY

São Jorge, jedna z najbardziej zielonych wysp Azorów, to skaliste klify, intensywna zieleń gór i fajãs oraz doskonałe miejsce na reset w bliskim kontakcie z naturą. To także świetna okazja, by na dobry początek odkrywania wyspy zajrzeć do Café Nunes i spróbować ekologicznej arabiki uprawianej przez portugalską rodzinę w zjawiskowej scenerii Fajã dos Vimes.

Na São Miguel działają dwie organiczne plantacje herbaty, z których jedna – Chà Gorreana – jest najstarszą herbacianą plantacją w Europie, a na São Jorge funkcjonuje jedyna na Azorach organiczna mikro plantacja kawy, prowadzona przez rodzinę Nunes w trzecim pokoleniu.

Soczyście zielone fajãs – tj. nisko położone obszary pod strzelistymi klifami, zwykle o łagodniejszym klimacie, który sprzyja uprawom najróżniejszych roślin – to element krajobrazu charakterystyczny między innymi dla Madery i Azorów. Na Azorach najwięcej malowniczych fajãs znajduje się na São Jorge, ale nie tylko tam – można je również podziwiać na São Miguel (np. tutaj) oraz na Flores (np. Fajã Grande). Na Maderze, na Fajã dos Padres rosną między innymi owoce pitanga, awokado, a nawet drzewa tonki. A na São Jorge, na Fajã dos Vimes, mimo bliskości słonego Atlantyku, z powodzeniem uprawia się z kolei brazylijską arabikę.

Fajã dos Vimes

Pochodzenie słowa fajã pozostaje dyskusyjne, niektórzy doszukują się w nim etymologicznych związków z nazwą tropikalnego owocu feijoa (jest bardzo smaczny, dostępny m.in. na Maderze). Nie ma to większego znaczenia, wystarczy przekonać się na własne oczy, że zalane słońcem fajãs – jako wydarte z oceanu skrawki wyspiarskiego lądu – mają w sobie coś błogo-kojąco-rajskiego. To jedne z tych miejsc, gdzie czas zawsze płynie wolniej.

Do Fajã dos Vimes można dotrzeć na kilka sposobów. Prowadzą tu dwa szlaki, tj. PR02 SJO z Serra do Topo do Fajã dos Vimes oraz PR03 SJO z Fajã de São João przez Lourais do Fajã dos Vimes, jak również utwardzona droga, którą możesz dojechać z płaskowyżu do Vimes samochodem. Każda fajã wygląda podobnie: z jednej strony strzelisty klif, strome skały i zieleń, a z drugiej granat Atlantyku.

Café Nunes

Skromna rodzinna kawiarnia Café Nunes serwuje kawy na bazie espresso, które parzy wyłącznie z ziaren arabiki z własnej plantacji i jest otwarta codziennie od 7:00 rano do północy, a Casa de Artesanato – tuż nad kawiarnią – działa również codziennie od 8:00 do 22:00. To tam Alzira Nunes (matka Alejandro) wraz z synową zajmuje się ręcznym tkaniem serwetek, obrusów i narzut. Obok kawy, kupiliśmy sobie nawet dwa tkane bieżniki. Po drugiej stronie, na tyłach budynku mieszczącego kawiarnię znajduje się natomiast niewielka pnąca się po klifie plantacja kawy (na 0,3 hektara rośnie obecnie kilkaset drzewek), założona kilkadziesiąt lat temu przez staruszka João i niezmiennie prowadzona przez rodzinę Nunes. Formalnie, kawiarnię firmuje João, wspiera go syn Manuel, a w praktyce w czerwcu 2023 plantacją zajmował się z doskoku wnuk João, Alejandro Nunes, z zawodu architekt.

Cały proces, od organicznej uprawy kawowca przez zbiory po suszenie i wypalanie ziaren, jest obsługiwany przez rodzinę Nunes i odbywa się wyłącznie ręcznie, co pośrednio uzasadnia też cenę gotowych do parzenia ziaren (15 EUR za 100 g kawy). Nie ma tu żadnych środków ochrony roślin, herbicydów, pestycydów, etc. Jest za to czysta arabica, słońce i wiatr. Dojrzałe owoce (czerwone) po zbiorze rozsypuje się na kaskadowych kamiennych progach, gdzie suszą się na słońcu. Zwiedzając plantację, można porównać owoce kawy w różnym stadium wysuszenia (po 3, 7 i 21 dniach), jak również zobaczyć wciąż używany kamienny przyrząd do oddzielania ziaren od skórki.

Jak to możliwe, że klimat Azorów sprzyja uprawie brazylijskiej arabiki? Plantacja, założona tak blisko Atlantyku, pnie się niemalże z poziomu morza na wysokość kilkuset metrów npm, a kawowce mają tu wszystko, czego trzeba im do szczęścia. Jest łagodny, wilgotny i ciepły klimat (nawet zimą temperatury na fajãs nie spadają poniżej kilkunastu stopni), jest żyzna wulkaniczna gleba oraz słońce i deszcz w prawie idealnych proporcjach.

Kawę Nunes w ziarnach możesz kupić w Café Nunes oraz w serowarskim sklepie firmowym União de Cooperativas Agricolas de Lacticínios de São Jorge w Beira (cena w obydwu miejscach jest taka sama: w kawiarni Nunes 7,50 EUR za 50 g ziaren, a w sklepie z serami: 15 EUR za 100 g). W domu zaparzyliśmy tę kawę najpierw w chemexie, a później dla porównania w moccamasterze. Wersja moccamaster – czyli mocniejsza ekstrakcja – daje lepsze rezultaty i jest smaczniejsza (espresso też jest bardzo OK). Warto kupić paczkę i spróbować tych lokalnych eko ziaren w domowych pieleszach, ale generalnie nie ma co ukrywać, że kawa z São Jorge to bardziej wyspiarska ciekawostka niż raj dla kawosza.

Po kawie polecamy zejść na kamienną plażę i poleżeć co najmniej pół godziny. W SPA za masaż gorącymi kamieniami trzeba zapłacić tyle, co za niezłą kolację, a tu czeka za free.