La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe.

La Morra

La Morra to maleńkie piemonckie miasteczko oraz gmina o tej samej nazwie, obejmująca cztery przyległe wsie: Annunziata, Santa Maria, Rivalta i Berri. Ulokowana jest w samym sercu Langhe, czyli tak, że podróżując samochodem po Piemoncie nie sposób jej ominąć. Leży niespełna 6 km od Barolo, 8 km od Novello, 12 km od Bra i 16 km od Alby. Gminę zamieszkuje ok. 2500 osób.

Jej wymarzone położenie – na szczycie wzgórza (nieco ponad 500 m npm), pośród przepięknych winnic – sprawia, że La Morra jest idealnym miejscem na urlop i wakacyjny relaks. Jak to możliwe, że tak magiczny region jak Piemont, a w szczególności Langhe, w porównaniu z zadeptywaną Toskanią wciąż pozostaje tak cichy, spokojny i pusty? Trudno orzec. Tu wszystko, od wina poczynając, jest jak w Toskanii, tylko o kilka poziomów lepsze. Może chodzi o wyższe ceny? Może o Barolo i inne wina z Nebbiolo, a jesienią trufle, do których słabość – nie ma co się oszukiwać – wabi tu większość przyjezdnych? Próbowaliśmy sobie nawet wyobrazić, jak widziałby Piemont ktoś, kogo wino i trufle nie interesują, ale… nie byliśmy w stanie ;-) Jeśli nie Barolo, to Barbaresco. Jeśli nie Barbaresco, to Nizza albo Tortona i Timorasso. Wszędzie jest coś innego, winnego do odkrycia. Piemont równa się wybitne wina, wybitna kuchnia, niezwykłe krajobrazy i wspaniali ludzie, a La Morra to kolejna – po Monforte d’Alba i Castiglione Falletto – piemoncka perełka do odkrycia.

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

Barolo

La Morra musi kojarzyć się z winem, ponieważ jest jedną z jedenastu gmin tworzących wyodrębniony region winiarski DOCG Barolo (Langa). Pozostałe dziesięć to Barolo, Castiglione Falletto, Serralunga d’Alba, Cherasco, Diano d’Alba, Grinzane Cavour, Monforte d’Alba, Novello, Roddi i Verduro. Ze szczepu Nebbiolo pochodzącego z winnic położonych na najcenniejszych terroir, obejmujących 5 z 11 wymienionych gmin, powstaje Barolo cru. Tu również na liście znajduje się La Morra (jej cru to m.in. Arborina, Brunate, Gattera, La Serra, Marcenasco), a obok niej przepiękna Serralunga d’Alba, rozrywkowe Monforte d’Alba, senne Castiglione Falletto i nieco zbyt zmanierowane Barolo.

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

Gdzie na wino?

  • Vineria Sociale przy Via San Martino 3

Bardzo przyjemne miejsce w fajnej lokalizacji. Dobre wina, pyszna kawa, proste jedzonka. Wszystko w dobrych cenach, a do tego w pakiecie ultra przyjazna obsługa, za którą odpowiadają dwaj jegomoście widoczni na jednym ze zdjęć poniżej. Są stoliki w ogródku zaaranżowanym na skraju zalanego słońcem Piazza Municipio z widokiem na kościół di San Martino, a jeżeli jest za gorąco (pod koniec września było!) można przesiąść się do środka, by w chłodzie wzmocnić się kawą i winem (Langhe Nebbiolo + Barbera d’Alba). Do kawy, zamiast herbatnika, podają tu szklankę piemonckich, lekko prażonych orzechów laskowych IGP. Tak powinno być wszędzie.

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

Gdzie po wino?

  • Vicino diVino La Morra przy Via Umberto I 29

Pod szyldem Vicino diVino działa najlepiej zaopatrzona enoteka w La Morra (imponujący asortyment), a wiosną tego roku jej właściciele uruchomili nową placówkę w Bra przy Via Cavour 43. O ile Vicino DiVino w Bra jest bardziej winiarnią, w której można siedzieć godzinami sącząc kolejne kieliszki wina, Vicino diVino w La Morra to profesjonalny winny butik, w którym degustacje służą jednemu: zakupom. Znajdziemy tu piękny wybór win z Piemontu i innych włoskich regionów, jest też skromna reprezentacja krajów ościennych, z Francją na czele, ale… kto w Piemoncie myśli o francuskich winach? No właśnie ;-)

Vicino diVino sąsiaduje z Gelaté Venchi oraz z punktem informacji turystycznej w La Morra.

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

Gdzie na wino i jedzenie?

  • Ristorante Bovio przy Via Alba 17/Bis

Tradycyjna rodzinna piemoncka restauracja, która od lat cieszy się uznaniem zarówno wśród lokalsów, jak i przyjezdnych. Poleciła nam ją znajoma Włoszka, pochodząca z tych okolic. Spory atut Bovio – obok klasycznego piemonckiego menu i rozkosznej karty win – to taras widokowy, przy którym w sezonie bez rezerwacji nie ma szans na wolny stolik. Jest pięknie położona na skraju wzgórza, nieco poniżej drogi wiodącej w kierunku Alby, przez co sprawia wrażenie ukrytej przed światem. Fajne miejsce na lunch lub kolację, pod warunkiem, że panują umiarkowane temperatury. Kuchnię Piemontu trudno uznać za lekką, a w upał znacząca część serwowanych w tym regionie dań staje się nie lada wyzwaniem. Co wtedy zrobić? Iść na lody :o)

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

  • Gelaté Venchi przy Via Umberto I 32

Lodziarnie Venchi we Włoszech działają (chyba) w oparciu o franchising i pewnie przez to ich oferta jest taka nierówna. Venchi na Fiumicino w Rzymie z roku na rok słodzi coraz bardziej przeciętnie, a w La Morra – dla kontrastu – zaskakuje całkiem przyjemnie. Dwie duże porcje lodów kasztanowych, gorzko-czekoladowych z Barolo Chinato i sorbetu z Moscato kosztują 12 EUR. Jak w dobrej warszawskiej lodziarni (żeby nie było, znamy taką tylko jedną). Sorbet Moscato to majstersztyk, proporcje Chinato do gorzkiej czekolady należałoby nieco podrasować, ale ogólnie – niezły zimny „obiad” na wrześniowe upały. Wejście do lodziarni znajduje się dokładnie na wprost drzwi do Vicino diVino, która z kolei sąsiaduje z punktem informacji turystycznej w La Morra.

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

Co zobaczyć w La Morra?

  • Piazza Castello i Belvedere di La Morra przy Piazza Castello 3

Najważniejszym punktem na mapie La Morra jest Belvedere di La Morra przy Piazza Castello, słynny taras widokowy z taką panoramą Langhe, że dosłownie zapiera dech. Ten krajobraz śni się po nocach. Winnice po horyzont i Alpy w tle. Przy dobrej pogodzie roztacza się stąd najpiękniejszy w całym regionie widok na winnice Langhe, sąsiednie gminy, okoliczne miasteczka, zamki ze strzelistymi wieżami i górujące nad regionem Alpy. Piazza Castello to punkt startowy lub końcowy pieszych szlaków wiodących przez winnice i ścieżek rowerowych, miejsce spotkań zarówno lokalsów, jak i turystów, plac zabaw dla dzieci i faktyczne centrum miasteczka. Jeżeli gdzieś w La Morra można spotkać coś na kształt tłumu, to zdarzy się to właśnie tu.

La Morra

Poniżej: Torre La Morra przy Piazza Castello, wysoka na 31 metrów, wzniesiona w latach 1709-1711.

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

  • Cappella del Barolo (Cappella del Brunate) przy Rione Brunate 16

Jednym z bardziej zaskakujących elementów krajobrazu Langhe jest niezwykły kolorowy kościółek, wyjątkowy w skali całych Włoch, ulokowany przy wiejskiej drodze w Annunziata na terenie gminy La Morra. Opisywany jako „Cappella del Brunate”, znany jest również jako „Cappella del Barolo”, na cześć wina, które za sprawą osiągniętego sukcesu i prestiżu rozsławiło w świecie Nebbiolo, Langhe oraz cały Piemont.

Cappella del Barolo (Kaplicę Barolo) zbudowano w roku 1914 obok istniejącej tu wcześniej kaplicy wotywnej zdobionej freskami przez Giovanni Savio (1963–1950) z La Morra. W 1972 r. kaplicę wraz z otaczającą ją winnicą nabyła rodzina Ceretto, która w roku 1999 r. zleciła renowację Cappella del Barolo w kierunku nadania jej bardziej współczesnego stylu. Realizacji projektu podjęli się dwaj amerykańscy artyści: David Tremlett (wewnątrz) oraz Sol Lewitt (na zewnątrz). Tym sposobem, kościółek stał się jednym z najnowocześniejszych symboli okolicy. Z jednej strony zanurzonym w pięknym piemonckim krajobrazie, z drugiej – skutecznie przykuwającym wzrok. Ciekawostka architektoniczna.

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

  • Dwa kościoły: 

Parrocchia di San Martino przy Piazza Municipio i  Chiesa di San Sebastiano przy Via Umberto I 22-30

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

  • San Martino di Mercenasco

W pobliskiej wiosce Annunziata mieści się dawne opactwo benedyktyńskie San Martino di Mercenasco, w którym obecnie działa Muzeum Wina Ratti.

Historia La Morra w pigułce

Obecna La Morra wywodzi się ze starożytnej osady Murra (Villa Murre) wzniesionej na wzgórzu przez gminę Alba pod koniec XII wieku. W XIV wieku przeszła we władanie rodziny Falletti, później należała do markiza Barolo. W 1402 nadano jej prawa miejskie. Źródła podają, że już w tamtym czasie w oficjalnych dokumentach wzmiankowano winorośl Nebiolium, znaną dziś jako Nebbiolo, której świat zawdzięcza najsłynniejsze włoskie DOCG – Barolo, a także Langhe Nebbiolo i Nebbiolo d’Alba. Średniowieczny zamek La Morra w 1544 roku zburzyli Francuzi. Kilka zachowanych elementów, w tym wieża zamkowa, ostatecznie zawaliły się w roku 1700. Spór Francji z Sabaudią o Markizat Saluzzo dobiegł końca dopiero po upadku markiza Gian Gabriele I di Saluzzo. Na mocy Traktatu z Lyonu (1601 r.) sporne tereny – obejmujące obszar północno-zachodnich Włoch, w tym Langhe – przeszły pod władzę Sabaudii (a konkretnie Casa Savoia), a stan ten utrzymał się aż do zjednoczenia Królestwa Włoch w roku 1861. Obecny kształt, z promieniową strukturą historycznego centrum i wieżą miejską z dzwonnicą (Torre La Morra) miasteczko zyskało w kolejnych stuleciach, w wyniku umocnień i modernizacji przeprowadzonych głównie w XVII i XVIII wieku.

W 2014 obszar Langhe-Roero i Monferrato (w tym regiony DOCG Barolo i DOCG Barbaresco) zyskał status światowego dziedzictwa UNESCO. Na listę wpisano La Morra, Castiglione Falletto, Monforte d’Alba, Novello, Serralunga d’Alba i Grinzane Cavour w Barolo DOCG, oraz Barbaresco i Neive w Barbaresco DOCG.

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

La Morra i najpiękniejsza panorama Langhe

cdn.