Czarnuszka nasiona, olej i mąka - cenne właściwości i zastosowanie

Czarnuszka – czarne złoto.

Czarnuszka – co to jest

Czarnuszka siewna to roślina występująca naturalnie w Azji Zachodniej i Europie Południowo-Wschodniej. Uprawia się ją również w Polsce. Często jest składnikiem mieszanek nasion roślin łąkowych, przyciągających pszczoły i motyle, ponieważ formuje ładne niebieskie lub biało-niebieskie kwiatki. W lecznicze parametry czarnuszki wierzono już w starożytnym Egipcie, przez co do dziś określa się ją mianem „złota faraonów”.

Nasiona czarnuszki to niepozorne, drobne, czarne ziarenka, którym od wieków przypisuje się cenne właściwości.

Nasiona czarnuszki

Czarnuszka ma szereg drogocennych właściwości. Wspiera układ odpornościowy, wywiera pozytywny wpływ na układ oddechowy, może łagodzić część objawów astmy, ze względu na działanie antyhistaminowe jest zalecana alergikom jako czynnik wspomagający terapię odczulającą. Stabilizuje poziom glukozy we krwi, działa przeciwzapalnie, przeciwgrzybiczo i przeciwdrobnoustrojowo, wspomaga pracę układu trawiennego i narządów wewnętrznych (w szczególności wątroby i nerek).

Nasiona czarnuszki w czystej, nieprzetworzonej postaci warto jeść tak, jak każde inne nasiona, orzechy czy pestki. Dodawaj je do posiłków, np. do sałatek, kasz, ryżu, omletów, kanapek, pieczonych czy duszonych warzyw, domowego pieczywa, etc. Czarnuszka pasuje niemal do wszystkiego, co wytrawne.

Tłocząc olej z czarnuszki w domu, zużywasz nasiona czarnuszki w 100% – uzyskujesz wartościowy olej, a z wiórków pozostałych po tłoczeniu oleju możesz zrobić czarną mąkę.

Olej z czarnuszki

Olej z czarnuszki, podobnie jak oleje z różnych innych nasion, pestek i orzechów, tłoczę w domowej prasie do oleju Wartmann. Świeży olej ma intensywny aromat oraz wyrazisty, lekko goryczkowy smak. Barwa oleju świeżo wytłoczonego w domu jest niemal czarna, a po odstawieniu na kilka dni (by osady opadły na dno) lub przefiltrowaniu staje się bursztynowo-miodowa.

Z 400 g nasion czarnuszki uzyskasz ok. 120 ml świeżego oleju oraz ok. 350 g wiórków, które są doskonałym materiałem na czarnuszkową mąkę (więcej info nt. mąki znajdziesz poniżej).

Właściwości

Olej z czarnuszki to bogactwo składników wartościowych dla zdrowia, w tym przede wszystkim nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin z grupy B, witamin A i E, beta-karotenu, biotyny, flawonoidów, fitosteroli i minerałów; czarnuszka zawiera m.in. magnez, potas, żelazo, wapń, sód, selen, cynk oraz aminokwasy i saponiny.

Olej z czarnuszki wykazuje wysoką zawartość (ponad 80%) tłuszczów nienasyconych, z których aż ok. 60% stanowią tłuszcze wielonienasycone, w tym kwasy tłuszczowe Omega-6. Zawarty w czarnuszce kwas linolowy i alfa-linolenowy wpływa korzystnie na utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi.

Zastosowanie

Olej z czarnuszki sprawdza się doskonale jako środek wzmacniający odporność, wspomagający leczenie alergii i astmy (działa przeciwhistaminowo), działający przeciwcukrzycowo i ochronnie na żołądek, wątrobę, nerki i drogi żółciowe. Olej z czarnuszki zmniejsza także stres oksydacyjny i pomaga utrzymać właściwe tętno oraz ciśnienie krwi.

Przechowywanie

Wytłoczony na zimno olej z czarnuszki przechowuj w lodówce, najlepiej w temperaturze 4 – 6 stopni C, w miarę możliwości w ciemnej butelce. Ważne, by takiego oleju nie wystawiać na działanie promieni słonecznych.

Domowy olej możesz (nie musisz!) odstawić na 1-2 dni do sklarowania – osady opadną na dno. Sedymentacja osadu, czyli osadzanie się go na dnie butelki lub słoika, to w przypadku każdego tak tłoczonego oleju proces w pełni naturalny.

Tłocząc olej samodzielnie w domowej prasie do oleju każdorazowo możesz wycisnąć go tyle, ile aktualnie potrzebujesz. Każdy świeżo wyciskany olej, tłoczony na zimno, najwięcej wartości odżywczych zawiera do 7 – 14 dni po tłoczeniu, a przechowywany dłużej zaczyna tracić cenne właściwości. Stąd, lepiej tłoczyć olej częściej, ale w mniejszych ilościach i zawsze używać ultra świeżego produktu. Tylko posiadanie domowej prasy do oleju daje Ci taką możliwość.

Dawkowanie

Nasz internista zaleca spożycie surowego, tłoczonego na zimno oleju z czarnuszki 2 x dziennie po 1 łyżeczce, na czczo. Poza tym, dodajemy olej do posiłków, na przykład takich, jak ten: przepis.

Olej z czarnuszki jako kosmetyk do zewnętrznego stosowania

Olej z czarnuszki szczególnie korzystnie wpływa na włosy, skórę i paznokcie. Wykazuje działanie antyoksydacyjne (możesz używać go jako serum bezpośrednio na twarz), przeciwłupieżowe, sprzyja regeneracji skóry i łagodzi problemy dermatologiczne, w tym AZS (atopowe zapalenie skóry), wysypki, podrażnienia, przesuszenie i szorstkość naskórka, trądzik, etc.

Przeciwwskazania

Co do zasady, nie ma ograniczeń w stosowaniu oleju z czarnuszki, ale z uwagi na zawartość w nasionach czarnuszki olejku o działaniu przeciwskurczowym, nie zaleca się stosować go u kobiet w ciąży. Oleju z czarnuszki nie należy również podawać dzieciom do 3 roku życia.

Kod rabatowy „FACETIKUCHNIA” działa na wszystkie produkty w RONIC ONLINE i daje 5% rabatu nawet od cen już obniżonych tymczasowymi promocjami: sprawdź Rabat Ronic.

Mąka z czarnuszki

Czarny jak smoła, surowy, tłoczony na zimno i niefiltrowany olej z czarnuszki pełen składników odżywczych to nie wszystko, co możesz uzyskać, przetwarzając te małe czarne ziarenka w domowych warunkach. W bonusie dostajesz wiórki po tłoczeniu oleju, z których możesz zrobić fajną czarną mąkę. Mąka z czarnuszki to po prostu zmielone wiórki powstałe przy tłoczeniu oleju z czarnuszki, które – tak jak nasiona czarnuszki – stanowią bogactwo witamin i soli mineralnych, a przy okazji nic się nie marnuje. Pieczywo chrupkie z czarnej mąki jest aromatyczne i wyraźnie chlebowe. Sprawdź przepis.

Przy okazji, jedna ważna uwaga: świeżo powstałe wiórki po tłoczeniu oleju z nasion czarnuszki są bardzo gorzkie i przez to mało smaczne, ale po odstawieniu w suche miejsce na ok. 2-3 tygodnie ich gorzki smak całkiem znika. Takie wiórki zachowują lekko goryczkowy smak charakterystyczny dla nasion czarnuszki, ale nie są gorzkie.

Dostępna w sklepach gotowa mąka z czarnuszki powstaje w ten sam sposób – jako mielone odpady po tłoczeniu oleju z czarnuszki. Nie wiem, czy w procesie produkcji mąki wiórki są najpierw w jakiś sposób przemysłowo suszone, a dopiero później mielone na mąkę, w każdym razie z naszych doświadczeń wynika, że świeżo “wytłoczone” wiórki są gorzkie, a odstawione do pełnego wyschnięcia tracą gorzkość i nadają się do dalszego wykorzystania.