Lagoa do Fogo – trekking na Azorach (Sao Miguel)

Lagoa do Fogo – trekking na Azorach (Sao Miguel).

Lagoa do Fogo

Lagoa do Fogo to przepiękne jezioro kalderowe w środkowej części Sao Miguel. Jest najwyżej położonym, a zarazem jednym z największych zbiorników wodnych wyspy, zasilanym wyłącznie wodą z opadów deszczu. Fogo usytuowane jest w centralnej kalderze wulkanicznego masywu Água de Pau (Água de Pau Massif), będącej najmłodszą kalderą (kraterem) Sao Miguel, uformowaną ok. 15 000 lat temu wskutek wulkanicznego wybuchu i zapadnięcia się stożka. Ostatnią erupcję, wciąż aktywnego zresztą wulkanu, datuje się na rok 1564.

Jezioro zajmuje powierzchnię 1,53 km², jest długie na przeszło 2000 m i szerokie na niespełna 1000 m, a jego linia brzegowa ciągnie się przez 5,5 km. W najgłębszym punkcie liczy prawie 32 metry. Lustro wody znajduje się na wysokości 580 m npm i – jak na jezioro kalderowe przystało – otoczone jest wyraźnie wyższymi, przeważnie urwistymi i stromymi ścianami masywu wulkanu.

Majestatyczne Lagoa do Fogo jest niewątpliwym cudem natury, a jednocześnie jednym z najpopularniejszych „obiektów” turystycznych Sao Miguel. Choć do Fogo wiedzie piękny długi pieszy szlak, poprowadzony przez las i niezwykłej urody dolinę (trasa Praia – Lagoa do Fogo, dochodząca tutaj), większość turystów ogranicza się tylko do przystanków przy punktach widokowych, do których można dojechać samochodem. Z jednego z nich prowadzi również krótki, ok. 2 km pieszy szlak nad brzeg jeziora i na plażę, ujętą w zestawieniu siedmiu plaż-cudów Portugalii w kategorii dzika plaża, ale o tym za chwilę.

Czytaj też:

• Azory – jak zaplanować podróż (dom, samochód, pogoda, kiedy lecieć i cała reszta)
• Quinta da Jardinete czyli wino na Sao Miguel
• Azory trekkingowe – wszystko, co warto wiedzieć
• Wszystko, co warto kupić na Azorach i zabrać ze sobą do domu
• O zmorach Azorów
• Sprzęt fotograficzny – co zabrać w podróż?
• Jak najlepiej spakować wina (dużo!) do samolotu?

Miradouros

Jeżeli chodzi o punkty widokowe (miradouros), z których przy dobrej pogodzie roztacza się panorama na Lagoa do Fogo, w okolice północno-zachodniej części jeziora prowadzi droga EN5-2A. Stanowi ona jedną z kilku dróg łączących północne i południowe wybrzeże wyspy, ale z pewnością należy do tych bardziej interesujących. Kręta, górska trasa, obfitująca w piękne widoki albo – w zależności od aury – spowita gęstą mgłą – częściowo prowadzi przez masyw Água de Pau, co tylko dodaje jej atrakcyjności. Bez dwóch zdań warto przejechać nią co najmniej raz, a najlepiej dwa, zarówno w słońcu, jak i we mgle (zobacz).

To właśnie przy EN5-2A urządzono dwa interesujące (i bardzo popularne) punkty widokowe, z których można podziwiać Lagoa do Fogo z dalszej perspektywy. To dobre miejsca szczególnie dla tych, którym nie chce się dotrzeć bliżej lagoa piechotą. Warto zatrzymać się w obydwu punktach z pięknym widokiem na kalderę – Miradouro do Pico da Barrosa (film) oraz sąsiadujący z nim Miradouro da Lagoa do Fogo (film).

Pierwszy punkt (Pico da Barossa) jest mniej „spektakularny”, z małym parkingiem wtulonym w drogę, mieszczącym ledwie kilka aut, dzięki czemu zatrzymuje się tu mniej osób. Drugi – większy, zwraca uwagę usytuowanym tuż obok, znacznie bardziej rozbudowanym parkingiem, na którym bez problemu zaparkuje co najmniej kilka autokarów naraz. Miejsca w rodzaju Miradouro da Lagoa do Fogo najdobitniej dowodzą, jaki jest główny cel istnienia tego typu atrakcji na Azorach. Duże grupy turystów, przywożone na miejsce autokarami, za jednym zamachem zaspokajają potrzebę zaliczenia miejscówek uznanych za topowe must see.

Z Miradouro da Lagoa do Fogo startuje też krótka ścieżka, którą można dotrzeć na wspomnianą wyżej ładną plażę położoną nad północnym brzegiem jeziora. Tę drogę wybierają ci, dla których samo podziwianie panoramy z góry to za mało, warto mieć jednak na uwadze, że zejście na brzeg nie jest wielkim wyzwaniem ani nie zajmuje zbyt wiele czasu (choć niewątpliwie i tak dostarcza fajnych wrażeń). Miłośnikom dłuższych wędrówek i trekkingu z prawdziwego zdarzenia polecamy szlak Praia – Lagoa do Fogo, przez wielu, w tym przez lokalsów uważany za jeden z najpiękniejszych na Sao Miguel. To kilka godzin solidnej wędrówki przez wszechobecną, dziką, głęboko nasyconą zieleń. Pustka, cisza, spokój, smartfony bez zasięgu, a na końcu nagroda – widok na Lagoa do Fogo od strony przeciwnego, południowego brzegu. Warto!

Sao Miguel: szlak Praia – Lagoa do Fogo

Szlak turystyczny Praia – Lagoa do Fogo oznaczony jest jako PRC2SMI i należy do oficjalnej sieci trekkingowych i spacerowych ścieżek pokrywających poszczególne wyspy Azorów. Od punktu startowego liczy 11 kilometrów (=ok. 3 i pół godziny) w jedną stronę. Teoretycznie jest to szlak liniowy, przewidujący powrót do punktu wyjścia tą samą drogą, ale my przypadkiem rozwiązaliśmy ten drobny „problem”. W każdych górach powroty tym samym szlakiem bywają dość nudne, wybraliśmy więc na wyczucie inną (nieoficjalną i nieco dłuższą), ale jednak kiedyś używaną trasę, którą szczęśliwie dotarliśmy do miejsca, gdzie zaparkowaliśmy samochód (o czym dalej).

Trasę do Fogo zaczęliśmy nieco wcześniej, poniżej oficjalnego punktu startowego wskazywanego przez mapy. Auto zostawiliśmy przy drodze Estr. Regional 1-1, w okolicach Aqua de Alto (z autostrady prowadzącej z Ponta Delgada trzeba zjechać zaraz za Aqua de Pau). Dalej przeszliśmy prowadzącą w kierunku jeziora wąską asfaltową drogą, wiodącą m.in. przez wiadukt nad autostradą. Droga ta, którą można pokonać również samochodem, dochodzi do punktu startu trasy Praia – Lagoa do Fogo, a jednocześnie częściowo pokrywa się z innym szlakiem: Quatro Fabricas da Luz PR39SMI.

Punkt początkowy, podobnie jak przy innych trasach na Azorach, oznaczony jest tablicą informacyjną. Rozpoczyna się tu szlak PRC2SMI, ale można również podejść dalej krótkim szlakiem PR39SMI. Prowadzi on do sporego parkingu Parque Escutista dos Lagos, gdzie można zostawić samochód (choć niektórzy parkują wcześniej na dziko, bezpośrednio przy tablicy informacyjnej) oraz dalej do celu, czyli ruin Fábrica da Cidade i Fábrica da Vila. My tego dnia skoncentrowaliśmy się jednak na głównym celu, czyli Fogo i PRC2SMI.

Na mapie widać pieszy szlak (czerwony) i wspomniane wyżej punkty widokowe nad Lagoa do Fogo.

Szlak do Lagoa do Fogo (PRC2SMI) prowadzi obok ruin dawnej fabryki lnianych tkanin i dociera do interesującego obiektu kanałów irygacyjnych – Levada. Przez całkiem spory odcinek trasa wiedzie wzdłuż kanału, a ścieżka dość często przecina błotniste tereny. Tym bardziej błotniste, im bardziej wcześniej padało, a wiadomo, że na wyspach pada często. To między innymi dlatego przed wyprawą w trasy warto pamiętać o kilku szczegółach, o których pisaliśmy tutaj. Jednym z podstawowych są odpowiednie buty i ciuchy, przystosowane do azorskiej aury i typowo górskich warunków.

Dalej, docieramy do wspaniałej doliny Ribeira da Praia. Tym piękniejszej, że nie spotkaliśmy ani tu, ani nigdzie po drodze absolutnie nikogo. Pustka, klimatyczna mgła, soczysta zieleń i magiczna górska cisza łamana tylko skrzypiącymi pod butami kamieniami. Wszystko, co najpiękniejsze w górach, podane jak na tacy, pośrodku bezbrzeżnego Atlantyku :-)

O obecności człowieka w dolinie przypominają poutykane tu i tam małe kamienne „domki” stanowiące punkty poboru wody. Ten otwarty w roku 1984 i zamknięty 15 lat później system wodnych ujęć miał – w założeniu – pobierać wodę ze źródeł wypływających z lagoa. Spełniają one funkcję naturalnych filtrów dla wody spływającej z zasilanego tylko deszczówką Fogo.

Szlak kończy się nad urwistym brzegiem lagoa, skąd rozpościera się niezapomniany widok na jezioro i okalający je wulkaniczny masyw. Widok dynamiczny, ponieważ piekielnie zimny i porywisty wiatr sprawia, że chmury i kłęby mgły co chwila przesłaniają lub dla odmiany odsłaniają tę czy inną część krajobrazu. Stać i patrzeć na spektakl sił natury można tu bez końca. Tym bardziej, że znów mogliśmy cieszyć się tym wszystkim całkiem sami. Na przeciwległym brzegu, w okolicach dobrze widocznej stąd przełęczy (i Miradouro do Lagoa do Fogo) widać było ludzi pod postacią ruchomych kolorowych punkcików. Po naszej stronie, poza nami, nie było żywej duszy.

Poza samą przyjemnością płynącą z włóczęgi po zielonych zakamarkach wyspy, plus z podejścia nad Fogo przez dolinę Ribeira da Praia (zamiast podjazdu samochodem do miradouro, który ulokowano na wyższej przełęczy) jest jeszcze jeden: tu mgła co do zasady nie zasłania widoku na taflę jeziora, ponieważ utrzymuje się wyżej.

Oficjalna droga powrotna do punktu startu (Praia) wiedzie tym samym szlakiem, my jednak postanowiliśmy zaufać intuicji i sprawdzić inną opcję, tj. szeroką, nieźle utrzymaną i ogólnie dobrze zapowiadającą się ścieżkę, początkowo biegnącą w prawo wzdłuż brzegu jeziora, z której przy okazji można podziwiać piękną panoramę Lagoa do Fogo z nieco innej perspektywy. Instynkt właściwy często zbaczającym ze szlaków górołazom podpowiadał nam, że choć droga prowadzi nie do końca wiadomo gdzie, raczej pozwoli nam wrócić mniej więcej tam, skąd wyruszyliśmy. Planując takie eksperymenty warto uwzględnić dodatkowy czas na ewentualne zawrócenie ze źle obranej drogi i powrót starą trasą. Gdyby złapała nas noc, byłoby słabo, ponieważ nie przewidując przedłużonej wycieczki nie wzięliśmy ze sobą nawet latarek, a lampki w iPhonach świecą jasno, ale krótko ;-)

Tak czy owak, na nasze szczęście nie pomyliliśmy się, mimo że szlak pod sam koniec okazał się zamknięty. Brama, choć zaplombowana, nie była jednak trudna do sforsowania. Po kilkudziesięciu metrach dotarliśmy do Parque Escutista dos Lagos, skąd do naszego auta było już blisko. Trudno rozstrzygnąć, czy droga ta była kiedyś częścią szlaku PRC2SMI, którą w pewnym momencie z jakichś przyczyn zamknięto, przekształcając trasę z okrężnej w liniową. Może tak, może nie, może w grę wchodziły jakieś kwestie własnościowe; z podobnym przypadkiem spotkaliśmy się w okolicy Lagoa das Furnas, ale o tym w innym wpisie.

Podsumowanie:

Szlak: Praia – Lagoa do Fogo
Długość trasy: ok. 22 km (lub nieco dłużej, w zależności od wybranej trasy powrotnej)
Czas: ok. 7-8 godzin

PS. Kolejne trasy, czyli Sete Cidades od A do Z i z powrotem, Lagoa das Furnas, Janela do Inferno i inne już niebawem.