Jaka dynia do czego – praktyczny przewodnik po odmianach dyni i przepisy

Jaka dynia do czego?

Zdarzyło Wam się kiedyś trafić na targu na dynię, której nie znacie i zrezygnować z zakupu tylko dlatego, że nie wiedzieliście, jak ją ugryźć? Mam nadzieję, że nie, ale gdyby jednak… ten wpis jest po to, by nigdy więcej tak się nie stało ;-)

„Jaka dynia do czego?” to praktyczny przewodnik po rodzajach dyni. Praktyczny dlatego, że opisałem dla Was dynie, które co sezon kupuję w gospodarstwie Majlertów i których używam do codziennego gotowania. Kilka odmian, na przykład biały Acorn, Autumn Crown, Barbara Butternut, Delica, Suca Baruca czy Nelson zadebiutowały lub zadebiutują na blogu dopiero w tym roku, większość jednak pojawia się w przepisach od lat. Nie jest tajemnicą, że naszą ulubioną dynią jest Butternut, a zaraz za nim mała dyńka Mandarin, zwana mandarynkową. Uwielbiana przez wszystkich Hokkaido na dłuższą metę jest dla nas za słodka, ale rekompensuje to piękną, intensywnie pomarańczowo-czerwoną skórką i fajną kremową konsystencją, więc raz na jakiś czas również pojawia się na stole.

W zestawieniu zabrakło dyni makaronowej, ponieważ kiedyś kupowałem ją sporadycznie, a dziś celowo omijam. Dynia makaronowa jest OK, można ją jeść, ale nie ma szału. Inne odmiany są smaczniejsze, ciekawsze i dają większe pole do popisu, w związku z czym moim zdaniem zawracać sobie głowy dynią makaronową po prostu nie ma sensu. Przepis na taką dynię mam tylko jeden, bardzo stary: dynia makaronowa.

Krótka analiza dyniowych gatunków może prowadzić do zaskakujących wniosków. Dwa podstawowe to Cucurbita moschata, czyli dynia piżmowa oraz Cucurbita maxima, czyli dynia olbrzymia.

Gatunek Cucurbita moschata (dynia piżmowa) obejmuje między innymi odmiany Autumn Crown, Butternut, Barbara Butternut, Futsu Black, Muscat de Provence oraz Nelson. Z kolei gatunek Cucurbita maxima obejmuje takie odmiany, jak Blue Ballet, Delica, Mandarin i Uschiki Kuri czyli Hokkaido. Jak widać, mnie też zdarzało się wprowadzać pojęciowe zamieszanie, ponieważ często utożsamiałem dynię piżmową z Butternutem. Tymczasem, okazuje się, że choć każdy Butternut jest dynią piżmową, to już nie każda dynia piżmowa musi być Butternutem, ponieważ dynia piżmowa to także m.in. odmiany Futsu Black, Nelson i Muscat (dynia prowansalska).

Jaka dynia do czego

W temacie „jaka dynia do czego” prawie każdy ma własną strategię, którą uważa za najlepszą. I dobrze. Ja mam taką: najlepsza metoda na dynię niezależnie od odmiany (i generalnie na prawie każde inne warzywo, chociaż dynia jest akurat owocem ;) ) to pieczenie. Pieczona dynia zawsze smakuje najlepiej. Ten z jednej strony prosty, a z drugiej magiczny proces obróbki cieplnej wydobywa z dyni najciekawsze nuty smakowe. Wystarczy piekarnik i trochę przypraw, by najzwyklejsza w świecie dynia zauroczyła Was wyjątkowym smakiem. Upieczona dynia może stać się podstawą dowolnego dania: zupy, sałatki, ciasta, pasztetu, placków, gofrów i tak dalej.

Oczywiście, jeżeli ktoś dyni po prostu nie lubi albo z jakiejś przyczyny jest do niej uprzedzony, i tak nie da się przekonać, ale… warto chociaż spróbować :-)

Żółtopomarańczowy kolor dyniowego miąższu to zasługa zawartości Beta-karotenu (prowitaminy A), który wykazuje działanie przeciwutleniające. W naszej strefie klimatycznej dynia jest jednym z bogatszych źródeł Beta-karotenu, który wraz z witaminą C chroni przed wolnymi rodnikami. Tyle tytułem wstępu, a poniżej opis odmian i garść przepisów.

Acorn

(Cucurbita pepo – dynia zwyczajna)

Dynia typu Acorn (dynia żołędziowa) nie osiąga imponujących rozmiarów. Ma twardą skórkę z wyraźnym żebrowaniem, zwykle w kolorze butelkowej zieleni. Zdarzają się też dynie ze skórką wybarwioną na żółto oraz białe lub kremowo-białe. Wnętrze dyń o zielonej lub żółtej skórce co do zasady jest żółto-pomarańczowe, natomiast białe dynie Acorn wyróżniają się również białym miąższem. Miąższ dyni tej odmiany jest dość słodki, o delikatnie orzechowej nucie. Acorny świetnie nadają się do zapiekania i nadziewania.

Przepis: Dynia Acorn zapiekana z warzywami

Biały Acorn wygląda tak:

Autumn Crown

(Cucurbita moschata – dynia piżmowa)

Autumn Crown to krzyżówka dwu odmian – Crown Prince i Butternut. Jednemu rodzicowi zawdzięcza spłaszczony kształt, a drugiemu wybarwienie skórki. Autumn Crown ma jasną, jadalną skórkę (podobnie jak Butternut, ale dla nas skórka Butternuta jest smaczna, a Autumn Crown – trochę za gruba, więc jej nie jemy) i ciemnopomarańczowy słodki miąższ, który po upieczeniu nieco przypomina dynię makaronową. Owoce tej odmiany nazywane są squashkin. Świetnie nadają się do długiego przechowywania.

Można ją przyrządzać tak samo, jak Butternuty – przepisy

Blue Ballet

(Cucurbita maxima – dynia olbrzymia)